Τα βάψιμο με πινέλο είναι ο πιο κλασσικός και ταυτόχρονα πιο οικονομικός τρόπος για να βάψετε μία επιφάνεια. Αν και τα πινέλα μπορεί να διαφέρουν αρκετά σε υλικό κατασκευής, ποιότητα αλλά και τιμή, έχουν όλα ένα μεγάλο μειονέκτημα. Αν δεν τα καθαρίσετε καλά μετά από κάθε χρήση, μπορεί να αχρηστευθούν. Πως καθαρίζουμε λοιπόν τα πινέλα;
Αν πρόκειται για ακρυλικά, πλαστικά ή οποιοδήποτε χρώμα με βάση το νερό, ο καθαρισμός είναι σχετικά εύκολος και απλός. Λίγο σαπούνι και ζεστό νερό και γίνονται σαν καινούργια, μέσα σε λίγα λεπτά.
Αν βάφουμε όμως με ελαιοχρώματα (λαδομπογιές και βερνίκια), τότε η διαδικασία είναι λίγο επίπονη και χρονοβόρα. Αν ξεχαστούμε μάλιστα, και αφήσουμε ένα πινέλο για λίγο έξω, χωρίς να το έχουμε καθαρίσει πρώτα, τότε πετρώνει μέσα σε λίγες ώρες.
Περιεχόμενα
Τι πρέπει να κάνετε πριν από κάθε βάψιμο
Καλό είναι αν βάφουμε με ελαιοχρώματα να βρέχουμε καλά πριν ξεκινήσουμε το βάψιμο το πινέλο με διαλυτικό χρωμάτων (αν βάφουμε με υδατοδιαλυτά χρώματα τότε με νερό). Με αυτό το τρόπο θα κάνουμε πολύ πιο εύκολο το καθάρισμα μετά, καθώς ειδικά στη βάση των τριχών του πινέλου δε θα συγκεντρώνεται χρώμα, τουλάχιστο όχι τόσο με πριν.
Αυτό γίνεται γιατί η τρίχα απορροφά κάποιο υγρό. Αν λοιπόν, είναι στεγνή και το βάλουμε κατευθείαν στο χρώμα τότε θα κρατήσει αμέσως χρώμα. Αν τη βάλουμε όμως, στο διαλυτικό πρώτα, τότε θα απορροφήσει διαλυτικό και όχι χρώμα, κάνοντας έτσι το καθάρισμα πιο εύκολο
Τρόποι για να συντηρείτε το πινέλο χωρίς καθάρισμα
Κάποιες φόρες ίσως θέλουμε να βάψουμε κάποιες επιφάνειες σταδιακά με το ίδιο χρώμα (είτε λόγω μεγέθους, είτε λόγω χρόνου, είτε λόγω καιρού είτε για οποιονδήποτε άλλο λόγο)
Τότε ίσως είναι καλύτερο να συντηρήσουμε το πινέλο, παρά να το καθαρίσουμε εφόσον θα χρησιμοποιηθεί, ακριβώς η ίδια βαφή, κάθε φορά.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι, αλλά για κάθε τρόπο πρέπει πριν να καθαρίσουμε λίγο το πινέλο ώστε να μην έχει πολύ μπογιά η βερνίκι πάνω με μια εφημερίδα.
Ο πιο απλός είναι σε ένα δοχείο να βάλουμε λίγο νέφτι, white spirit ή ασετόν σε ένα δοχείο (καλύτερο στενό, όπως πχ το κάτω μέρος ενός πλαστικού μπουκαλιού για νερό αν το κόψουμε) με λίγο νερό.
Έτσι όσο καιρό το δοχείο έχει νερό το πινέλο δε θα ξεραθεί. Φυσικά όταν το βγάλουμε αν το διάλυμα δε έχει αρκετή αναλογία διαλυτικού τότε θα χρειαστεί λίγο καθάρισμα με εφημερίδες ώστε να φύγει το νερό από το πινέλο πριν το επαναχρησιμοποιησουμε.
Αν θέλουμε να το κάνουμε λίγο καλύτερα, τότε μπορούμε να πάρουμε ένα μεταλλικό δοχείο με πλαστικό καπάκι (όπως αυτά του καφέ η γενικά των τροφίμων), χαράσσουμε ένα σταυρό πάνω στο καπάκι,ρίχνουμε διαλυτικό μέσα στο δοχείο για να καλύπτει το πινέλο εντελώς και περνάμε το πινέλο στο καπάκι και το κλείνουμε.
Με αυτό το τρόπο, το πινέλο θα σταθεί όρθιο στο δοχείο και δε θα υπάρχει παραμόρφωση στις τρίχες που έχει. Επίσης θα υπάρχει πολύ λιγότερη εξάτμιση διαλυτικού από τον αέρα, και έτσι θα μπορέσουμε την ίδια ποσότητα διαλυτικού να την χρησιμοποιήσουμε πολλές περισσότερες φορές.
Αν θέλουμε να το κάνουμε συχνά αυτό στο ίδιο πινέλο καλό είναι οι τρίχες του να μην ακουμπάνε το πάτο του δοχείου γιατί θα παραμορφωθούν. Έτσι καλό θα ήταν να τα κρεμάμε κάπως στα δοχεία(με ένα χοντρό σύρμα είναι ένας απλός τρόπος) ώστε να μην υπάρχει καμιά επαφή και έτσι καμία παραμόρφωση.
Κλείσιμο σε σακούλα
Ένας άλλος τρόπος είναι η μέθοδος της σακούλας. Βάζουμε το πινέλο σε μια σακούλα που προσέχουμε απλώς να μην έχει τρύπα και κολλάμε με χαρτοταινία το στόμιο της σακούλας ώστε να μη μπορεί να παίρνει αέρα. Έτσι θα μπορεί να διατηρηθεί κάποιες μέρες άνετα. Αν η σακούλα δε έχει αέρα καθόλου και είναι καλά κλεισμένη θα μπορεί να διατηρηθεί για πάρα πολύ καιρό.
Αν έχετε μηχάνημα για αεροστεγές κλείσιμο με αφαίρεση του αέρα, ακόμα καλύτερα. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να διατηρηθούν για αρκετό καιρό. Αφαιρείται σχεδόν όλος ο αέρας και δε ξεραίνεται το πινέλο. Απλώς δε θα πρέπει να χρησιμοποιείται το μηχάνημα και για τρόφιμα χωρίς ένα καλό πλύσιμο.
Μεμβράνη
Αντί για σακούλα ίσως είναι πιο εύκολο και πιο απλό να χρησιμοποιήσουμε μια μαγειρική μεμβράνη. Η μαγειρική μεμβράνη έχει η τάση να στεγανοποιείται μόνη της έτσι αν τη τυλίγουμε 2-3 φορές πάνω από το πινέλο και την πιέσουμε θα είναι μια χαρά.
Πως καθαρίζουμε τα πινέλα
Όπως ανέφερα πιο πάνω, αν έχουμε χρησιμοποιήσει χρώμα με βάση το νερό τότε ο καθαρισμός είναι σχετικά εύκολος και απλός.
Σε ένα δοχείο με ζεστό νερό διαλυμένο σε σαπούνι (ή υγρό πιάτων) ξεπλένουμε το πινέλο με κυκλικές κινήσεις. Μην το πιέζετε στο πάτο του δοχείου.
Κάθε λίγο το βγάζουμε, και βάζοντας το κάτω από μια βρύση με ζεστό νερό, το ξεπλένουμε. Έπειτα το ξαναβουταμε στο δοχείο με τη σαπουνάδα και επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία μέχρι να καθαριστεί εντελώς.
Αν είναι υπολείμματα ελαιοχρώματος ακολουθούμε την ίδια διαδικασία περίπου αλλά πολύ περισσότερες φορές.
Έχουμε ένα δοχείο με διαλυτικό νίτρου και ένα δοχείο με σαπουνάδα με ζεστό νερό. Αφού έχουμε καθαρίσει με μια εφημερίδα ή με ένα χαρτόνι όση μπογιά μπορούμε, βουτάμε το πινέλο στο διαλυτικό και με κυκλικές κινήσεις το καθαρίζουμε μέσα στο δοχείο.
Έπειτα το βάζουμε κάτω από τη βρύση με τις τρίχες να βλέπουν πάντα κάτω (πότε ανάποδα) και το ξεπλένουμε. Κάνουμε τη διαδικασία αυτή μερικές φορές και όταν έχει αρχίσει να καθαρίζει σχετικά το πινέλο το βάζουμε και στη σαπουνάδα και μετά το ξεπλένουμε κάτω από τη βρύση μέχρι να καθαριστεί εντελώς.
Έπειτα το βάζουμε κάτω από τη βρύση με τις τρίχες να βλέπουν πάντα κάτω (πότε ανάποδα) και το ξεπλένουμε. Κάνουμε τη διαδικασία αυτή μερικές φορές και όταν έχει αρχίσει να καθαρίζει σχετικά το πινέλο το βάζουμε και στη σαπουνάδα και μετά το ξεπλένουμε κάτω από τη βρύση μέχρι να καθαριστεί εντελώς.
Υπάρχουν και ειδικά πλυντήρια που καθαρίζουν πινέλα άλλα είναι σχετικά ακριβά και προορίζονται για επαγγελματική χρήση κυρίως.
Βραστό νερό
Μία άλλη μέθοδος, είναι το βραστό νερό. Χρειάζεται φυσικά να μην είναι νάιλον οι τρίχες του πινέλου. Απλώς βάζεις το πινέλο σε ένα δοχείο με αρκετά καυτό νερό και η θερμοκρασία του νερού διαλύει τις μπογιές πολύ πιο εύκολα.
Πλυντήριο ρούχων
Άλλη ακόμα αμφιλεγόμενη μέθοδος. είναι το πλυντήριο ρούχων. Βάζεις στο πλυντήριο τα πινέλα μαζί με μια δόση απορρυπαντικό και μια δόση διαλυτικό και αυτά καθαρίζουν. Φυσικά θα πρέπει κάποιος να έχει υπόψη του, ότι θα γρατσουνιστεί αρκετά ο κάδος, αλλά και ότι θα είναι πολύ θορυβώδης η λειτουργία του πληντηρίου. Για να το περιορίσετε αυτό, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το ειδικό δίχτυ για το πλυντήριο, μαζί με κάποια παλιά ρούχα.
Στροβιλισμός
Μια τελευταία μέθοδος είναι αυτή του στροβιλισμού. Η λογική αυτής της μεθόδου είναι να προσάρμοσετε το πινέλο κάθετα πάνω σε ένα άξονα που στροβιλίζεται. Έτσι ρίχνοντας του λίγο διαλυτικό θα απομακρυνθεί η μπογιά με τις φυγόκεντρες δυνάμεις. Μπορείτε να το προσαρμόσετε στο εξάρτημα του αναδευτήρα του δράπανου και με το δράπανο να το στροβιλίζεται ή σε όποιο άλλο μηχάνημα μπορεί να το στροβιλιστεί.
Όταν έχουν φύγει πλέον όλα τα υπολείμματα χρώματος, το βουρτσίζουμε με μια μέτριας σκληρότητας βούρτσα και το χτενίζουμε με μια μικρή χτένα. Έτσι θα απομακρυνθούν όλες οι αδύναμες τρίχες, θα ξεμπερδευθουν όσες είχαν μπερδευτεί λίγο και θα είναι πάλι σαν καινούργιο.
Αποκαθιστώντας ένα «πετρωμένο» πινέλο
Αν αφήσουμε το πινέλο για κάποια ώρα έξω ακαθάριστο τότε αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα να στεγνώσει το χρώμα πάνω στο πινέλο και να πετρώσει. Αν το προλάβουμε νωρίς, τότε με λίγο διαλυτικό νίτρου και προσπάθεια μπορεί να καθαρίσει σχετικά εύκολα. Αν όμως δε το προλάβουμε, θα γίνει σκληρό σαν πέτρα.
Διαλυτικό νίτρου
Εδώ πρακτικά υπάρχουν δύο τρόποι για να το αποκαταστήσετε κάπως. Ο πρώτος είναι το «θαυματουργό» διαλυτικό νίτρου. Μέσα σε ένα δοχείο με αρκετό διαλυτικό, βουτάτε το πινέλο και το αφήνετε για αρκετές ώρες μέχρι να μαλακώσει λίγο. Όταν αρχίσει να μαλακώνει, αφαιρείτε όση περισσότερη μπογιά μπορείτε και το αφήνετε πάλι για αρκετή ώρα μέσα στο διάλυμα επαναλαμβάνοντας την διαδικασία. Αυτή η μέθοδος έχει το μειονέκτημα, ότι μπορεί να ποτίσει το ξύλο στο οποίο είναι κολλημένες οι τρίχες πάνω στην λαβή του πινέλου ή να αποδυναμωθεί η ίδια η κόλλα που τις συγκρατεί. Αν γίνει αυτό, τότε θα είναι πολύ πιο εύκολο να φεύγουν τρίχες κατά το βάψιμο.
Ριμούβερ
Η άλλη λύση είναι το διαβρωτικό χρωμάτων (ριμούβερ).
Το μόνο που κάνουμε είναι βάζουμε το πινέλο σε ένα μεταλλικό δοχείο,και ρίχνουμε το ριμούβερ πάνω στις πετρωμένες τρίχες του(φορώντας πάντα γάντια)και το αφήνουμε 10-15 λεπτά. Σε 10-16 λεπτά θα έχει μαλακώσει το πινέλο και το χρώμα θα έχει αρχίσει να διαλύεται.
Καθαρίζουμε τη μπογιά που έχει μαλακώσει σε ένα χαρτόνι και ξαναβάζουμε ριμούβερ. Το αφήνουμε πάλι 10 λεπτά και λογικά τώρα θα έχει μαλακώσει αρκετά. Ξανά-καθαρίζουμε το πινέλο σε ένα χαρτόνι και έπειτα ακολουθούμε τη διαδικασία καθαρισμού με τα διαλυτικά κανονικά. Θα είναι πάλι σε καλή κατάσταση και έτοιμο για βάψιμο.
Βέβαια και με τις δύο αυτές μεθόδους, μπορεί να αφαιρεθούν όλα τα υπολείμματα χρώματος από το πινέλο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το πινέλο θα γίνει πάλι καινούργιο. Ο λόγος είναι ότι οι τρίχες του πινέλου, θα έχουν «κάτσει», πιθανώς προς κάποια πλευρά. Αυτό είναι πολύ δύσκολο να αποκατασταθεί πλήρως. Έτσι αν και το πινέλο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για βάψιμο, σίγουρα δεν θα πρέπει να γίνεται για επαγγελματικό σκοπό ή κάπου όπου η λεπτομέρεια έχει τόσο σημασία.
Βέβαια και με τις δύο αυτές μεθόδους, μπορεί να αφαιρεθούν όλα τα υπολείμματα χρώματος από το πινέλο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το πινέλο θα γίνει πάλι καινούργιο. Ο λόγος είναι ότι οι τρίχες του πινέλου, θα έχουν «κάτσει», πιθανώς προς κάποια πλευρά. Αυτό είναι πολύ δύσκολο να αποκατασταθεί πλήρως. Έτσι αν και το πινέλο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για βάψιμο, σίγουρα δεν θα πρέπει να γίνεται για επαγγελματικό σκοπό ή κάπου όπου η λεπτομέρεια έχει τόσο σημασία.
Μετά Το Καθάρισμα
Πάντα αφήνουμε να στεγνώσουν τα πινέλα φυσικά, ούτε στον ήλιο ούτε με μηχανικά μέσα.
Καλό είναι να αποθηκεύουμε σωστά τα πινέλα. Πρέπει να είναι πάντα κρεμασμένα και ποτέ ακουμπισμένα, γιατί γίνεται παραμόρφωση με τον καιρό.
Μπορείτε επίσης ανά διαστήματα να τους βάζετε μαλακτικό ρούχων ή μαλλιών αναλόγως τη σύσταση του πινέλου ώστε να παραμένουν μαλακά.
Επίσης καλό είναι να τα τυλίγουμε με μια μεμβράνη ή ένα κομμάτι ύφασμα αν πρόκειται να μην τα χρησιμοποιήσουμε για καιρό και αν βρίσκονται εξωτερικά ή σε μέρος με πολύ υγρασία.
