Τι είναι το κόντρα πλακέ. Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

To κόντρα πλακέ είναι ίσως το πιο δημοφιλές είδος τεχνητής ξυλείας μαζί με το MDF.  Στην ουσία είναι πολλά λεπτά φύλλα καπλαμά, κολλημένα κόντρα μεταξύ τους -εξ’ου και το όνομα κόντρα πλακέ. Η αρχική ιδέα ξεκίνησε στα τέλη του 18ου αιώνα από ένα Άγγλο ναυπηγό, αν και πέρασε παραπάνω από ένας αιώνας μέχρι να ξεκινήσει η εμπορική κυκλοφορία του στα τέλη του 19ου αιώνα. Σήμερα χρησιμοποιείται σχεδόν παντού, με μόνο μειονέκτημα το υψηλότερο κόστος σε σχέση με άλλα είδη τεχνητής ξυλείας όπως το MDF ή το OSB.

Πως δημιουργείται το κόντρα πλακέ

Το κόντρα πλακέ όπως είπαμε είναι φτιαγμένο από πολλαπλά λεπτά φύλλα κολλημένα σταυρωτά. Ο αριθμός των φύλλων θα είναι πάντα μονός (πχ 7, 9. 11…) ενώ για να δημιουργηθούν τα λεπτά φύλλα, απαιτείται ειδική ξυλεία, όπου ο κορμός είναι όσο πιο ευθείς γίνεται.

Η παραγωγή του γίνεται σε μεγάλα εργοστάσια, συνήθως κοντά στην πρώτη ύλη, όπου όλη η διαδικασία γίνεται ταυτόχρονα. Η παραγωγή των φύλλων από τον κορμό μπορεί να διαφέρει αρκετά, αναλόγως το ξύλο ή την χρήση που θα έχει το κόντρα πλακέ. Σε κάποιες περιπτώσεις ο κορμός «ξεφλουδίζεται» περιστροφικά, ενώ σε άλλες απλώς κόβεται λοξά.

Το πάχος των φύλλων ποικίλει. Συνήθως όσο πιο λεπτό είναι το φύλλο, τόσες πιο πολλές στρώσεις έχει το κόντρα πλακέ. Όσες πιο πολλές οι στρώσεις, τόσο πιο ανθεκτικό θα είναι. Δηλαδή, για παράδειγμα ένα κόντρα πλακέ 12 χιλιοστών, που θα έχει 7 φύλλα, θα είναι πιο ανθεκτικό από ένα αντίστοιχο 5 φύλλων. 

Τα φύλλα κόβονται στις κατάλληλες διαστάσεις και πρεσάρονται μεταξύ τους χρησιμοποιώντας κόλλα. Τα εξωτερικά φύλλα θα είναι πάντα αυτά με την καλύτερη ποιότητα, ενώ τα εσωτερικά αυτά με τις οπτικές ατέλειες

Από το είδος της ξυλείας, αλλά και της κόλλας, θα εξαρτηθεί η ποιότητα και η χρήση που θα έχει το κόντρα πλακέ. 

Γιατί το κόντρα πλακέ είναι τόσο δημοφιλές;

Οι λόγοι που το κόντρα πλακέ είναι τόσο δημοφιλές είναι αρκετοί. Ο βασικός λόγος έχει να κάνει με την εξαιρετική αντοχή που έχει στις κάθετες πιέσεις. Το κόντρα πλακέ είναι πιο ανθεκτικό ακόμα και από μασίφ ξύλο. Για την ακρίβεια, οποιοδήποτε κόντρα πλακέ κομμάτι θα είναι πολύ πιο ανθεκτικό από ένα αντίστοιχο κομμάτι μασίφ ξυλείας.

Ο λόγος έχει να κάνει με τις ιδιότητες του ίδιου του φυσικού ξύλου. Το ξύλο έχει εξαιρετική αντοχή κατά μήκος των νερών του ξύλου, καθώς εκεί δέχεται τις πιέσεις ο κορμός, αλλά έχει μικρή αντοχή στις εγκάρσιες τομές.

Ένα απλό παράδειγμα είναι οι καρατέκα, που σίγουρα θα έχετε δει να σπάνε σανίδες ξύλου με τον καρπό. Αν παρατηρήσετε καλύτερα αυτές τις σανίδες, θα δείτε ότι -τουλάχιστον τις περισσότερες φορές- το χτύπημα γίνεται παράλληλα στα νερά του ξύλου και όχι κάθετα. Κάθετα θα γινόταν κατά μήκος των νερών, όπου το ξύλο έχει εξαιρετική αντοχή και είναι πολύ δύσκολο να σπάσει. Όμως παράλληλα στα νερά, ένα απλό δυνατό χτύπημα μπορεί να σπάσει ακόμα και το πιο σκληρό ξύλο.

Το κόντρα πλακέ εκμεταλλεύεται αυτή την ιδιότητα, αφού σε αντίθεση με το φυσικό ξύλο όπου τα νερά του ξύλου έχουν όλα την ίδια φορά, σε αυτό πάνε παντού, αφού το κόλλημα των φύλλων γίνεται σταυρωτά. Έτσι αποκτά εξαιρετική αντοχή, ακόμα και σε πολύ λεπτά φύλλα.

Ο άλλος λόγος είναι επειδή χρησιμοποιεί φυσικά φύλλα ξύλου, διατηρεί την εμφάνιση και τις ιδιότητες που έχει η φυσική ξυλεία. Έτσι μαζί με το επενδεδυμένο MDF είναι το μόνο είδος τεχνητής ξυλείας το οποίο μπορεί να βερνικωθεί, αναδεικνύοντας τα φυσικά νερά του ξύλου.

Κατηγορίες κόντρα πλακέ

Αν και οι περισσότεροι γνωρίζουν μόνο το απλό κόντρα πλακέ και το κόντρα πλακέ θαλάσσης, στην πραγματικότητα έχει αρκετές διαφορετικές κατηγορίες και ποιότητες πέραν αυτών.

Κόντρα πλακέ μαλακής ξυλείας

Είναι το πιο φθηνό κόντρα πλακέ και συνήθως χρησιμοποιείται σε κατασκευές όπου δεν είναι τόσο σημαντική η αντοχή. Τα συνηθέστερα ξύλα που χρησιμοποιούνται είναι το πεύκο, η ερυθρελάτη και ο κέδρος. 

Κόντρα πλακέ σκληρής ξυλείας

Είναι παγκοσμίως το πιο συνηθισμένο είδος κόντρα πλακέ και αυτό που θα βρείτε σε οποιοδήποτε Ελληνικό κατάστημα ξυλείας. Έχει εξαιρετική αντοχή και συνήθως θα το βρείτε σε πολύ μεγάλη ποικιλία. Τα κυριότερα δέντρα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του είναι η σημύδα, η φλαμουριά και σκληρή ξυλεία που βρίσκεται σε αφθονία σε βόρειες ή τροπικές χώρες.

Κόντρα πλακέ θαλάσσης

Το κόντρα πλακέ θαλάσσης είναι μία κατηγορία με εξαιρετική αντοχή στην υγρασία. Είναι φτιαγμένο, συνήθως, από καλής ποιότητας τροπική ξυλεία και άνυδρη κόλλα. Παλαιότερα ήταν το κύριο υλικό κατασκευής μικρών πλοιαρίων. Το κόστος του είναι μεγαλύτερο από το απλό κόντρα πλακέ και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να έχει και την διπλή τιμή. Και αυτό είναι ένα είδος που θα βρείτε εύκολα στα Ελληνικά καταστήματα.

Τροπικό κόντρα πλακέ

Τα τελευταία χρόνια έχει εισαχθεί στην αγορά και ένα νέο είδος κόντρα πλακέ, το τροπικό. Όπως αναφέρει και το όνομά του είναι ένα είδος φτιαγμένο από τροπική ξυλεία. Σε αντίθεση με το κόντρα πλακέ θαλάσσης, η χρήση της τροπικής ξυλείας γίνεται κυρίως για αισθητικούς λόγους. Έτσι πολλές φορές τα μόνο τα δύο εξωτερικά φύλλα είναι από κάποιο είδος -ακριβής- τροπικής ξυλείας και τα εσωτερικά από κάποιο φθηνότερο είδος.

Αεροπορικό κόντρα πλακέ

Το αεροπορικό κόντρα πλακέ θεωρείται το πιο ανθεκτικό κόντρα πλακέ που υπάρχει στην αγορά. Συνήθως είναι φτιαγμένο από κάποιο πολύ σκληρό ξύλο με εξαιρετική αντοχή (πχ μαόνι) και κόλλα ειδικών αντοχών και για να χαρακτηριστεί ως «αεροπορικό» πρέπει να περάσει πρώτα συγκεκριμένα τεστ.

Τα πρώτα πολεμικά αεροσκάφη, περίπου έως τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, ήταν κατασκευασμένα από αυτό το υλικό. Πλέον δεν είναι τόσο δημοφιλές, αφού έχει αντικατασταθεί από άλλα υλικά. Παρόλα αυτά χρησιμοποιείται ακόμα στο μοντελισμό και σε μερικά ανεμόπτερα, οπότε υπάρχουv μερικά καταστήματα που το πωλούν ακόμα με αυτή την ονομασία. Δύσκολα πάντως θα το βρείτε σε καταστήματα γενικής ξυλείας.

Εύκαμπτο κόντρα πλακέ

Παρότι οποιοδήποτε κομμάτι κόντρα πλακέ μπορεί να γίνει εύκαμπτο με ειδική διαδικασία (συνήθως άτμιση) υπάρχει και μία ειδική κατηγορία κόντρα πλακέ που είναι ειδικό σχεδιασμένο για αυτό το σκοπό. Αυτό το κόντρα πλακέ έχει φτιαχτεί από φύλλα τα οποία «ξεφλουδίστηκαν» περιστροφικά. Αυτή είναι η μόνη περίπτωση κόντρα πλακέ, στην οποία μπορείτε να το βρείτε με ζυγό αριθμό φύλλων. Για ευνόητους λόγους τα πάχη σε αυτή την κατηγορία είναι περιορισμένα.

Αντιπυρικό κόντρα πλακέ

Το κόντρα πλακέ αυτής της κατηγορίας είναι κατασκευασμένο έτσι ώστε να έχει αντιπυρικές ιδιότητες. Η βασική διαφορά του είναι στα χημικά με τα οποία είναι εμποτισμένο, τα οποία επιβραδύνουν αισθητά την καύση. Χρησιμοποιείται κυρίως για κουφώματα ή μονώσεις κτηρίων. Για ευνόητους λόγους η επεξεργασία του θέλει ιδιαίτερη προσοχή.

Σαγρέ (αντιολισθητικό) κόντρα πλακέ

Το σαγρέ κόντρα πλακέ είναι ένα είδος που έχει μία επίστρωση με ένα σκληρό σαγρέ φιλμ στην μία όψη. Αν εξαιρέσει κανείς την σαγρέ επιφάνεια θυμίζει κόντρα πλακέ θαλάσσης, αφού είναι κατασκευασμένο από σκληρή ξυλεία και φαινολική άνυδρη κόλλα. 

Χρησιμοποιείται κυρίως ως δάπεδο σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις, καρότσες, πλοία και τροχόσπιτα.

Κόντρα πλακέ καλουπώματος (μπετοφόρμ ή μπετοφίλμ)

Το κόντρα πλακέ καλουπώματος είναι η τελευταία γνωστή κατηγορία κόντρα πλακέ. Έχει δύο υποκατηγορίες, το μπετοφόρμ και το μπετοφίλμ. Το μπετοφόρμ είναι γυμνό κόντρα πλακέ ενώ στο μπετοφίλμ τα εξωτερικά φύλλα έχουν επίστρωση ενός πολύ ανθεκτικού φιλμ μελαμίνης. 

Και στις δύο περιπτώσεις η επιφάνεια του είναι πολύ λεία και έχει εξαιρετική αντοχή στην υγρασία αλλά και σε διάφορους διαλύτες. Έτσι είναι ιδανικό για καλουπώματα. Το σημαντικό πλεονέκτημα, σε σύγκριση με τις κλασσικές τάβλες είναι ότι δεν αφήνει καθόλου σημάδια από τις ενώσεις.

Κινέζικο κόντρα πλακέ

Το Κινέζικο κόντρα πλακέ δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως κατηγορία, αφού θα το βρείτε σε όλες τις παραπάνω κατηγορίες, αλλά πιο πολύ ως ποιότητα. Το βασικό του χαρακτηριστικό είναι η πολύ χαμηλή τιμή, κάτι το οποίο το καθιστά ιδιαίτερα ανταγωνιστικό.

Είναι σχετικά νέο στην Ελληνική αγορά (άρχισε να εισάγεται στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας) και τα πρώτα χρόνια υπήρχε πολύ αμφισβήτηση, κυρίως λόγω της πολύ κακής ποιότητας που είχε. Πλέον έχουν αρχίσει να εισάγονται και Κινέζικα κόντρα πλακέ καλύτερης ποιότητας, τα οποία μπορεί να συναγωνιστούν τα Αμερικάνικα ή τα Ευρωπαϊκά κόντρα πλακέ.

Ποιότητες κόντρα πλακέ

Παρόλο που δεν θα τις βρείτε πάντα αναρτημένες, υπάρχουν και κατηγορίες ποιότητας. Και εδώ όπως σχεδόν σε όλα, κάθε μεγάλο κράτος χρησιμοποιεί τα δικά του standard, οπότε δεν υπάρχει κάποια κοινώς αποδεκτή παγκόσμια ορολογία. 

Το μόνο που έχει εδραιωθεί είναι ο χαρακτηρισμός των εξωτερικών στρώσεων σύμφωνα με τις οπτικές ατέλειες.

Μερικά Ευρωπαϊκά και Βρετανικά στάνταρντ τα οποία ίσως συναντήσετε:

Πάχη, διαστάσεις και τιμές πλάκας κόντρα πλακέ

Οι βασικές διαστάσεις που έχουν οι πλάκες κόντρα πλακέ είναι

• 2500 χ 1250 χιλιοστά
• 2440 x 1220 χιλιοστά
• 2500 χ 1220 χιλιοστά

Το πάχος εξαρτάται από την κατηγορία και το είδος. Σε γενικές γραμμές θα το βρείτε από 4 έως 50 χιλιοστά (όχι σε όλες τις κατηγορίες). Στο κοινό κόντρα πλακέ θα βρείτε την πιο μεγάλη ποικιλία, ενώ σε κάποια δύσκολα θα βρείτε πάνω από 2 ή 3 διαφορετικά πάχη. Συνήθως η διακύμανση είναι ανά 2, 3 ή 5 χιλιοστά.

Οι τιμές κάθε πλάκας εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες. Έτσι μπορείτε να δείτε μεγάλη διαφορά στην τιμή αναλόγως

• την κατηγορία
• την ποιότητα
• το είδος ξυλείας
• των αριθμών των στρώσεων
• την περιοχή στην οποία βρίσκεστε
• την χώρα κατασκευής του κόντρα πλακέ

Οπότε όταν θα κάνετε την έρευνα αγοράς θα πρέπει να είστε σίγουροι ότι συγκρίνετε το ίδιο ακριβώς κόντρα πλακέ.

Ιδανικές κατασκευές με κόντρα πλακέ

Το κόντρα πλακέ αν δεν ήταν τόσο ακριβό, σίγουρα θα ήταν το μοναδικό είδος τεχνητής ξυλείας στην αγορά. Δυστυχώς επειδή είναι σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι και η ιδανικότερη επιλογή. Όμως υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις που η χρήση του επιβάλλεται. 

• Κουτιά και ντουλάπες εξωτερικής χρήσης 
• Σκυλόσπιτα, ειδικά αυτοκινήτου (είναι μονωτικό και θα αντέξει για πάρα πολλά χρόνια)
• Οτιδήποτε απαιτεί αυξημένη αντοχή
• Οτιδήποτε είναι μόνιμα σε εξωτερικό χώρο (κόντρα πλακέ θαλάσσης)
• Δάπεδα σε καρότσες

Μερικοί ακόμα οδηγοί για άλλα είδη ξυλείας

Αν θέλετε να μάθετε για μερικά ακόμα είδη ξυλείας, τότε μπορείτε να δείτε τους παρακάτω οδηγούς

• Τι είναι το MDF
• Τι είναι το OSB
• Τι είναι η συγκολλητή ξυλεία
• Τι είναι το νοβοπάν