Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που μπορεί να συναντήσει κάποιος όταν αγοράζει ηλεκτρικές συσκευές από το εξωτερικό, είναι η συσκευή να έχει σχεδιαστεί για να λειτουργεί σε διαφορετικό πρότυπο. Δυστυχώς -όπως και σε πολλούς άλλους τομείς- κάθε ήπειρος ή ακόμα και κάθε χώρα, ακολουθεί ένα διαφορετική συνδεσμολογία και διαφορετική τάση λειτουργίας για τις ηλεκτρικό της δίκτυο. Έτσι πχ συσκευή που ακολουθεί το Αμερικανικό πρότυπο, δεν μπορεί να συνδεθεί απευθείας σε Ελληνική πρίζα.
Ευτυχώς, εδώ και αρκετά χρόνια, σχεδόν όλες οι Ευρωπαϊκές χώρες (πλην Ελβετίας, Γαλλίας και Ιταλίας), ακολουθούν το ίδιο πρότυπο. Δηλαδή σύνδεση σε 220-230V τάσης με τύπο C (ή Europlug) για συσκευές χωρίς γείωση και τύπο F (σούκο) για συσκευές με γείωση . Ο τύπος C μπορεί να συνδεθεί σε πρίζες τύπου F, ενώ τα τελευταία χρόνια το αρσενικό βύσμα με γείωση, το οποίο χρησιμοποιείται στις περισσότερες ηλεκτρικές συσκευές είναι το CEE 7/7, το οποίο λειτουργεί και σε πρίζες σούκο, αλλά και στις Γαλλικές.
Όμως αρκετές άλλες χώρες παγκοσμίως ακολουθούν το δικό τους. Οι πιο σημαντικές από αυτές είναι οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιαπωνία, η Κίνα (και η Ασία γενικότερα) και η Αυστραλία. To πραγματικό πρόβλημα, είναι κυρίως οι ΗΠΑ και τον λόγο θα τον καταλάβετε αργότερα.
Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν, αν κατά λάθος ή από ανάγκη αγοράσατε μία ηλεκτρική συσκευή με διαφορετικό πρότυπο ηλεκτρικής σύνδεσης από το Ευρωπαϊκό; Μπορεί να λειτουργήσει στην Ελλάδα ή θα πρέπει αναγκαστικά να την πουλήσετε;
Η απάντηση είναι, ότι φυσικά και μπορεί, αλλά δεν είναι πάντα η ιδανικότερη λύση. Καταρχάς ας ξεχωρίσουμε το πρόβλημα σε δύο μέρη. Λάθος βύσμα και λάθος τάση λειτουργίας.
Λάθος βύσμα αλλά ίδια τάση σε ηλεκτρική συσκευή
Αυτή είναι η πιο απλή περίπτωση. Αγοράσατε μία ηλεκτρική συσκευή, η οποία έχει μεν την ίδια τάση λειτουργίας με το δικό μας δίκτυο (δηλαδή 220-240V) και την ίδια συχνότητα (50 Hz), αλλά έχει διαφορετικό βύσμα.
Ένα τέτοιο κλασσικό παράδειγμα είναι οι συσκευές από Κίνα αλλά και από Αγγλία. Η Αγγλία πχ χρησιμοποιεί το τύπο G για σύνδεση, αλλά 230V τάσης με 50Hz. Δηλαδή ακριβώς ίδιο ρεύμα, απλώς με διαφορετική πρίζα/φις.
Σε αυτή την περίπτωση οι λύσεις είναι 2 και είναι εξίσου απλές. Η πρώτη λύση είναι να χρησιμοποιήσετε ένα μετατροπέα από τύπο G σε τύπο F ή τύπο C σύνδεσης. Οι μετατροπείς αυτοί είναι αρκετά οικονομικοί, καθώς δεν μετασχηματίζουν το ρεύμα, αλλά απλώς αλλάζουν την σύνδεση. Έτσι η τιμή τους, δεν ξεπερνάει τα 1-2 ευρώ.
H άλλη λύση είναι να αλλάξετε μόνοι σας το βύσμα. Ακόμα και αν δεν έχετε ηλεκτρολογικές γνώσεις, είναι λίγο πιο εύκολο από όσο νομίζετε. Οι συσκευές οι οποίες έχουν γείωση, θα έχουν πάντα 3 καλώδια στο βύσμα. Το ένα θα είναι η γείωση, το άλλο η φάση και το τελευταίο το ουδέτερο. Η γείωση θα έχει πάντα κιτρινοπράσινο χρώμα, ενώ τα χρώματα της φάσης και του ουδέτερου, εξαρτώνται από το που κατασκευάστηκε το καλώδιο και πότε. Αυτή την στιγμή, τα Ευρωπαϊκά πρότυπα είναι καφέ για την φάση και μπλε για το ουδέτερο, σε μονοφασικό ρεύμα.
Αυτό που θα πρέπει να κάνετε λοιπόν, αν αλλάξετε απλώς το αρσενικό φις, είναι να κόψετε το καλώδιο λίγο πριν το παλιό φις, να το ξεγυμνώσετε, και να συνδέσετε την γείωση στην κεντρική βίδα του φις (αυτή που καταλήγει στα 2 μεταλλικά ελάσματα που βγαίνουν εκτός του φις), και την φάση και το ουδέτερο στα πλαϊνά. Το σε ποια πλευρά θα συνδεθεί η φάση και το ουδέτερο, για το Ευρωπαϊκό φις δεν σας απασχολεί.
Αν δεν έχει γείωση το καλώδιο, τότε απλώς συνδέετε τα δύο καλώδια στις υποδοχές του αρσενικού βύσματος C.
Διαφορετική τάση λειτουργίας ανάμεσα σε ηλεκτρική συσκευή και δίκτυο παροχής
Εδώ τα πράγματα γίνονται λίγο πιο δύσκολα. Αν η τάση λειτουργίας είναι διαφορετική ανάμεσα στην ηλεκτρική σας συσκευή και το ηλεκτρικό σας δίκτυο, τότε ακόμα και αν αλλάξετε βύσμα, η συσκευή δεν θα δουλεύει.
Για να δουλέψει θα πρέπει να μετασχηματίσετε την τάση λειτουργίας του ηλεκτρικού σας δικτύου, σε τάση κατάλληλη για το εργαλείο αυτό. Αυτήν την διαδικασία την κάνουν οι step-down μετασχηματιστές. Και αν και μπορείτε να βρείτε πολύ εύκολα μετασχηματιστές 230V σε 110V, το κόστος τους δεν είναι πάντα ευκαταφρόνητο.
Ένας καλός μετασχηματιστής, ο οποίος μπορεί να τροφοδοτήσει με επάρκεια μία συσκευή εκατοντάδων Watt, συνήθως ξεπερνάει κατά πολύ τα 50 ευρώ. Αντίθετα, αν πρόκειται για μετασχηματιστή με απόδοση κάτω των 100 Watt, τότε συνήθως μπορείτε να βρείτε ένα αξιοπρεπή έως 10-20 ευρώ.
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ότι τις περισσότερες φορές, αν η αγορά έγινε για οικονομικούς λόγους, δεν βολεύει. Μόνο σε περιπτώσεις ανάγκης ή σε περιπτώσεις που σκοπεύετε να αγοράστε αρκετά τέτοια μηχανήματα, συμφέρει η αγορά ενός καλού μετασχηματιστή.
Η περίπτωση αυτή ισχύει κυρίως για προϊόντα που έχουν σχεδιαστεί για χρήση στις ΗΠΑ, καθώς εκεί η τάση λειτουργίας είναι 120V @60Hz (με τύπο Α και τύπο Β σύνδεσης). Οπότε την επόμενη φορά που θα δείτε μία ηλεκτρική συσκευή σε προσφορά στο Αμερικάνικο Amazon, καλό είναι να το σκεφτείτε καλά και να συνυπολογίσετε το κόστος και του μετασχηματιστή.
220V, 230V ή 240V, έχει διαφορά;
Ένα κλασσικό θέμα που προβληματίζει αρκετούς είναι η ονομαστική τάση την οποία αναγράφουν τα εργαλεία. Η Ελλάδα για παράδειγμα έχει επίσημη ονομαστική τάση 230V @50Hz. Υπάρχουν όμως συσκευές που απαιτούν τάση 220V ή 240V, αυτές θα δουλέψουν χωρίς πρόβλημα στο δικό μας δίκτυο;
Η απάντηση είναι ναι. Το 230V είναι απλώς ονομαστική τάση. Αν πάρετε ένα πολύμετρο και μετρήσετε τις πρίζες στο σπίτι σας, τότε θα δείτε ότι οι τιμές διαφέρουν από πρίζα σε πρίζα. Έτσι παρότι το δίκτυο έχει ονομαστική τάση 230V μπορείτε να δείτε ακόμα και 220V ή ίσως και λίγο παρακάτω. Πρακτικά, αυτές οι μικρό-διαφορές δεν έχουν καμία σημασία. Δηλαδή όλες οι συσκευές που προορίζονται για 220V δίκτυο, θα δουλέψουν και στο 230V δίκτυο και το αντίστροφο.
Αν δείτε τιμή αρκετά παραπάνω ή παρακάτω (πχ 200V), φυσικά σημαίνει ότι έχετε σημαντικό πρόβλημα στο δίκτυο και καλό είναι να καλέσετε διπλωματούχο ηλεκτρολόγο ή την ΔΕΗ.
Πηγές και περισσότερες πληροφορίες
- IEC
- Wikipedia
