Test : Άνυδρο OSB, βοηθάει το βερνίκωμα ή μήπως όχι

Το OSB, είναι μία σχετικά νέα στην Ελλάδα, πλάκα σύνθετης ξυλείας η οποία τον τελευταίο καιρό έχει γίνει αρκετά δημοφιλής, κυρίως λόγω της εμφάνισης αλλά και της χαμηλής τιμής. Πριν λίγο καιρό είχαμε κάνει ένα αναλυτικό άρθρο γύρω από το OSB, το οποίο μπορείτε να δείτε εδώ. Τώρα είναι η σειρά να κάνουμε ένα μικρό πείραμα σχετικά με τον καλύτερο τρόπο για προφύλαξη ενός άνυδρου OSB. 

Άνυδρο OSB, ονομάζεται το OSB τύπου 3, το οποίο έχει αντοχές στις εξωτερικές συνθήκες και την υγρασία. Σκοπός αυτού του πειράματος είναι να δούμε αν το βερνίκωμα, βοηθάει καθόλου στην προφύλαξη του OSB ώστε να μην φουσκώσει από την υγρασία.

Για το πείραμα αυτό χρησιμοποιήθηκαν 4 πανομοιότυπα κομμάτια OSB ΙΙΙ πάχους 15 χιλιοστών. Τα κομμάτια ήταν από την ίδια πλάκα OSB και έχουν ακριβώς το ίδιο μήκος και πάχος.

Στο πείραμα εξετάστηκαν 4 ενδεχόμενα.

1. Το πρώτο ήταν το λεγόμενο control. Δηλαδή OSB χωρίς καμία επεξεργασία ή φινίρισμα.
2. Το δεύτερο ήταν OSB βερνικωμένο με βερνίκι λαδιού εξωτερικής χρήσης. Περάστηκαν 3 διαδοχικά χέρια.
3. Το τρίτο ήταν OSB περασμένο με διάφανο βερνίκι πολυουρεθάνης νερού
4. Το τέταρτο κομμάτι είχε ξύλινα πηχάκια ίδιο ακριβώς πάχους, στα σόκορα του OSB, τα οποία είχαν καρφωθεί και είχαν κολληθεί με κοινή ξυλόκολλα.

Ο χρόνος του πειράματος ήταν ακριβώς ένας μήνας (για την ακρίβεια ένας μήνας και 2 μέρες).

Κατά την διάρκεια του πειράματος, και τα 4 κομμάτια OSB παρέμειναν σε ένα πλαστικό ποτήρι το οποίο ήταν μισογεμάτο με νερό. Έτσι το μισό OSB ήταν μέσα στο νερό και το άλλο μισό εκτός νερού.

Αποτελέσματα; Όχι αυτό που θα περίμενε κανείς

Τα αποτελέσματα δεν είναι αυτό που θα περίμενε κανείς. Ίσα ίσα φαίνεται ότι είναι αντίθετα με αυτά που θα πίστευε κάποιος πριν διαβάσει αυτό το άρθρο.

Καταρχάς και τα 4 κομμάτια απορρόφησαν υγρασία και αύξησαν το μήκος, πλάτος και πάχος τους. Κανένα απολύτως δεν έμεινε ανέπαφο. Όμως το περίεργο είναι ότι τα καλύτερα αποτελέσματα τα είχε το OSB χωρίς καμία απολύτως προστασία. Το 1ο κομμάτι στο πείραμα αύξησε λιγότερο το πάχος και είχε και την καλύτερη εμφάνιση, με διαφορά, από τα υπόλοιπα.

Τα χειρότερα αποτελέσματα από άποψη εμφάνισης τα είχε αυτό με την πολυουρεθάνη νερού. Η πολυουρεθάνη προκάλεσε την εμφάνιση μυκήτων και μαύρισμα πάνω στο OSB. 

Το φινίρισμα με βερνίκι λαδιού, φαίνεται να προστάτεψε την πάνω και κάτω πλευρά που δείχνουν περίπου το ίδιο όπως πριν. Αλλά τα σόκορα όμως φούσκωσαν αρκετά. Και αυτό είναι λογικό, καθώς έτσι όπως είναι το σόκορο στο OSB, είναι αδύνατο να πιάσει το βερνίκι και να σφραγίσει την επιφάνεια. Βέβαια ένα πιθανό ενδεχόμενο για αυτό ίσως είναι ότι το κομμάτι με το βερνίκι, επειδή τα ποτισμένα με βερνίκι, εξωτερικά στρώματα του OSB, παρέμειναν περίπου αναλλοίωτα στο μήκος και πλάτος, τα εσωτερικά που απορρόφησαν πιο πολύ υγρασία, άσκησαν μεγαλύτερες πιέσεις προς τα πάνω και κάτω και έτσι μεγάλωσε περισσότερο σε πάχος. Ίσως σε κομμάτι με μεγαλύτερη επιφάνεια, τα αποτελέσματα να είναι εντελώς διαφορετικά. 

Τώρα τι μεταβολές υπήρξαν;

Το OSB χωρίς κανένα φινίρισμα, από τα περίπου 15 χιλιοστά πάχος, πήγε περίπου στα 19 χιλιοστά. Αυτό μετά από 1 μήνα και παραμονή μέσα σε νερό. Το σημαντικό είναι ότι παρότι φούσκωσε, δεν φαίνεται να έχασε τις ιδιότητες του. Δηλαδή παραμένει ακόμα χρηστικό.

Τα υπόλοιπα κομμάτια είχαν παραπάνω αύξηση σε πάχος, με αυτό που είχε το βερνίκι λαδιού να έχει το μεγαλύτερο πάχος με περίπου 21 χιλιοστά. Βέβαια είχε την μικρότερη αύξηση σε μήκος και πλάτος. Οπότε σίγουρα θα έχει κάποιο θετικό αποτέλεσμα το βερνίκι, ειδικά σε μεγάλες επιφάνειες.

Τα πηχάκια στα σόκορα, σίγουρα προσφέρουν κάποια προστασία, αλλά η μεταβολή σε μήκος, πλάτος και πάχος δεν είναι ομοιόμορφη ανάμεσα σε OSB και μασίφ ξύλο, οπότε μετά από καιρό το αποτέλεσμα θα δείχνει αρκετά άσχημο. Τα πηχάκια ήταν ακριβώς 15 χιλιοστά και είναι αισθητή η διαφορά ανάμεσα σε OSB και αυτά μετά από 1 μηνά. 

Συμπεράσματα

Τα συμπεράσματα τα οποία βγαίνουν από αυτό το μικρό πείραμα, είναι ότι πρώτον το βερνίκι πολυουρεθάνης νερού, είναι παντελώς ακατάλληλο. Παρότι το συγκεκριμένο είχε σήμανση για exterior, είχε με διαφορά τα χειρότερα αποτελέσματα. Ειδικά η εμφάνιση μούχλας, είναι κάτι το οποίο σχετίστηκε μόνο με αυτή.

Περιέργως, το OSB χωρίς καμία απολύτως προστασία, τα καταφέρνει μια χαρά. Μπορεί σίγουρα να φούσκωσε, αλλά μετά από 1 μήνα παραμονής στο νερό, παραμένει ακόμα χρηστικό. Μπορεί άνετα να χρησιμοποιηθεί για εξωτερικές κατασκευές, χωρίς καμία απολύτως προστασία, αν φυσικά κάποιος λάβει υπόψιν το πιθανό φούσκωμα και λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα πριν.

Το βερνίκι λαδιού, σίγουρα προστάτεψε τις επίπεδες επιφάνειες πολύ περισσότερο από ότι τα υπόλοιπα. Στην υφή είναι περίπου όπως ήταν πριν μπει στο ποτήρι με το νερό. Σε μήκος και πλάτος τα πάει λίγο καλύτερα από το OSB χωρίς καμία προστασία, αλλά σε πάχος έχει μια σημαντική διαφορά. 

Η προστασία με πηχάκια στα σόκορα, ίσως προσφέρει καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα, αλλά σίγουρα μεσοπρόθεσμα, μπορεί να είναι χειρότερη λύση. Πιθανώς με πολλά χέρια βερνίκι λαδιού, να είναι η καλύτερη λύση από όλες, αν καταφέρετε και σφραγίσετε τη σχισμή ανάμεσα στο ξύλο και το OSB αρκετά καλά, αλλά σίγουρα χωρίς προστασία (όπως είναι τα περισσότερα σκυλόσπιτα με OSB που έχουν τα pet stores) στο μέλλον θα αναγκαστείτε να αλλάξετε σίγουρα τα πηχάκια, καθώς θα τα έχει πετάξει.

Και άλλες δοκιμές

Τα πειράματα πάνω στο OSB 3 θα συνεχιστούν, Αυτή την στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη δύο διαφορετικά πειράματα, τα οποία θα ολοκληρωθούν σε λίγους μήνες.

Το πρώτο αφορά μερικά κομμάτια OSB τα οποία έχουν μεγαλύτερες διαστάσεις από αυτά (ώστε να φανεί  ξεκάθαρα η μεταβολή σε μήκος και πλάτος), με διαφορετικά φινιρίσματα πάλι, τα οποία έχουν βουτηχτεί μέσα σε μία λεκάνη νερού αυτή τη φορά. Σε αυτό υπάρχουν περισσότερα δείγματα (πχ βερνίκι πολυουρεθάνης 2 συστατικών). Αυτό το πείραμα θα ολοκληρωθεί μέσα στον επόμενο μήνα.

Στο δεύτερο πείραμα έχουν αφεθεί μερικά κομμάτια OSB 3, πάλι με διαφορετικά φινιρίσματα, σε εξωτερικό χώρο, ο οποίος δεν έχει καμία απολύτως προστασία από ήλιο ή από βροχή. Έτσι εκτός από την υγρασία θα φανεί και η αντοχή στην ακτινοβολία του ήλιου. Αυτό το πείραμα πιθανώς να είναι διαρκές και να κρατήσει ίσως και για χρόνια. Αλλά λογικά, όταν θα υπάρχει κάποια εμφανή διαφοροποίηση, θα γίνει κάποια αναφορά.

Μερικές επισημάνσεις για το πείραμα

• Όπως ισχύει και με το κόντρα πλακέ, όλα τα OSB δεν έχουν ακριβώς την ίδια ποιότητα. Το συγκεκριμένο ήταν Ευρωπαϊκής προέλευσης (συγκεκριμένα ανατολικό-ευρωπαϊκής).
• Την ίδια ποιότητα δεν έχουν και όλα τα βερνίκια είτε είναι λαδιού είτε πολυουρεθάνης. Τα συγκεκριμένα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν και τα δύο επώνυμα από πολύ γνωστές εταιρίες. Ειδικά όμως στο βερνίκι πολυουρεθάνης νερού, ίσως τα αποτελέσματα να ήταν λίγο διαφορετικά με κάποιο άλλο προϊόν, καθώς το συγκεκριμένο δεν τα πάει καθόλου καλά με την υγρασία.
• Στο πείραμα όπως προαναφέρθηκε χρησιμοποιήθηκαν μικρά κομμάτια από μία λεπτή λωρίδα OSB. Στα κομμάτια αυτά, η επιφάνεια των σοκόρων είναι αρκετά μεγάλη σε σχέση με το όγκο τους. Τα σόκορα ήταν σίγουρα το πιο ευάλωτο κομμάτι, οπότε πιθανώς στο επόμενο πείραμα στο οποίο η επιφάνεια των σοκόρων θα είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με τον όγκο, τα αποτελέσματα να είναι πολύ διαφορετικά.