Τα ελαστικά χωρίζονται σε διάφορες κατηγορίες. Όταν πρόκειται για ελαστικά που δεν απευθύνονται σε επιβατικά αυτοκίνητα, αλλά σε αγροτικά ή μικρά μηχανήματα, οι βασικές κατηγορίες είναι δύο. Ελαστικά συμπαγή ή πνευματικά.
Τα συμπαγή ελαστικά βασίζονται σε σχετικά νέες τεχνολογίες που συνεχώς αναπτύσσονται και έχουν αρχίσει και αποκτούν μεγάλο κομμάτι της αγοράς. Δεν χρησιμοποιούν καθόλου κάποιο αέριο, αλλά είναι φτιαγμένα εξ’ ολοκλήρου από καουτσούκ ή πολυουρεθάνη.
Εδώ υπάρχουν δύο κατηγορίες, τα απλά τα οποία είναι εντελώς συμπαγή και τα λεγόμενα tweels, τα οποία είναι ένας είδος ελαστικού που εφευρέθηκε από την Michelin (αν και υπάρχουν και άλλες εταιρίες που αναπτύσσουν παρόμοιο τύπο ελαστικού), το οποίο χρησιμοποιεί πέλμα από λάστιχο και ακτινωτό ή κυψελωτό σύστημα απόσβεσης κραδασμών από πολυουρεθάνη. Ο συγκεκριμένος τύπος ελαστικού, προσφέρεται μέχρι στιγμής μόνο για μικρά αγροτικά οχήματα (πχ μηχανές γκαζόν) και κάποια ειδικού σκοπού (πχ οχήματα της Nasa), αλλά γίνονται έρευνες και δοκιμές ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί σύντομα και από επιβατικά οχήματα.
Υπάρχει επίσης και η κατηγορία των ήμι-πνευματικών ελαστικών, τα οποία αν και χρησιμοποιούν αέρα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και χωρίς αυτόν σε μικρές ταχύτητες, αλλά δεν είναι τόσο διαδεδομένα.
Ποιες είναι οι διαφορές τους;
Τιμή
Η τιμή διαφέρει αρκετά ανάμεσα σε συμπαγή ελαστικά και πνευματικά. Αν και δεν υπάρχει κάποια ακριβή αναλογία, είναι σχεδόν σίγουρο ότι τα συμπαγή ελαστικά θα έχουν πάντα μεγαλύτερο κόστος από τα πνευματικά. Το κόστος μπορεί να κυμανθεί από 20% έως και 100%.
Αντοχή σε φθορά κατά την χρήση
Ανθεκτικότητα / Αντοχή σε χτυπήματα ή κοπές
Τα συμπαγή ελαστικά είναι αρκετά πιο ανθεκτικά σε χτυπήματα ή κοπές κυρίως γιατί είναι πιο σκληρά από τα απλά ελαστικά. Και φυσικά επειδή δεν έχουν αέρα, τον οποίο μπορούν να χάσουν με κάποιο τρύπημα, παραμένουν πάντα “φουσκωμένα”. Αυτό είναι ένα ίσως το μεγαλύτερο προτέρημα , το οποίο έχουν.
Ανθεκτικότητα σε UV ακτινοβολία
Τα ελαστικά πολυουρεθάνης, έχουν εξαιρετική αντοχή στην υπεριώδη ακτινοβολία, σε σύγκριση με τα λαστιχιένα. Τα λαστιχιένα, μετά από μερικά χρόνια έκθεσης στον ήλιο, ξεραίνονται και σπάνε, κάνοντάς τα έτσι άχρηστα για οποιοδήποτε όχημα (καθώς τρυπάνε πάρα πολύ εύκολα).
Πρόσφυση/Πάτημα
Σε μια έρευνα που έγινε πριν μερικά χρόνια από το Πανεπιστήμιο της Οτάβα, στον Καναδά, ποδηλάτες ανέφεραν ότι ένιωθαν αρκετά καλύτερο πάτημα, ειδικά κατά την επιτάχυνση, με τα πνευματικά ελαστικά.
Οικονομία καυσίμου/ ενέργειας
Τα συμπαγή ελαστικά λόγω του ότι έχουν μικρότερη τριβή με το έδαφος, είναι αρκετά πιο οικονομικά στην κατανάλωση καυσίμου. Αν και τα αποτελέσματα των ερευνών διαφέρουν, είναι σχεδόν σίγουρο ότι προσφέρουν τουλάχιστον ένα 5-10% οικονομία καυσίμου/ενέργειας.
Αντοχή σε φορτίο
Αν και τα πνευματικά ελαστικά, μπορεί να διαφέρουν αρκετά μεταξύ τους όσο αναφορά την αντοχή τους σε βάρος (όσο πιο πολλά λινά, τόσο μεγαλύτερη αντοχή), σχεδόν πάντα τα συμπαγή έχουν μεγαλύτερες αντοχές.
Σκληρότητα
Αντίσταση σε χημικά/διαλύτες
Μέγιστη ταχύτητα
Η μέγιστη ταχύτητα, είναι μια ακόμα σημαντική διαφορά. Τα πνευματικά ελαστικά, μπορούν να αναπτύξουν πολύ μεγαλύτερες ταχύτητες από ένα συμπαγές πολυουρεθάνης. Ο βασικός λόγος, είναι ότι τα συμπαγή λάστιχα πολυουρεθάνης, δεν μπορούν να αποβάλουν τόσο καλά την θερμότητα που συγκεντρώνεται στο ελαστικό, λόγω της τριβής με την επιφάνεια στην οποία πατάει. Έτσι υπερθερμαίνονται, αν αναπτύξουν ταχύτητες μεγαλύτερες των 10 χιλιομέτρων. Αντίθετα, τα πνευματικά ελαστικά δεν έχουν αυτό το πρόβλημα.
Ακινησία
Κάτι το οποίο δεν θα πρέπει να μην αναφερθεί, είναι και το θέμα της ακινησίας. Ή μάλλον καλύτερα, της ακινησίας με μεγάλο φορτίο. Ένα μικρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα λάστιχα πολυουρεθάνης, είναι ότι μπορεί να αλλοιωθεί το σχήμα τους, αν μείνουν για αρκετό καιρό ακίνητα με μεγάλο φορτίο. Βέβαια, δεν μιλάμε για μέρες, αλλά για πολύ μεγαλύτερο διάστημα, αλλά είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να το λάβουμε υπόψιν μας. Αν “κάτσει” έστω και λίγο το ελαστικό πολυουρεθάνης, τότε η κύλιση δεν θα είναι ομαλή. Τα πνευματικά ελαστικά, αν είναι φουσκωμένα, δεν έχουν ιδιαίτερο πρόβλημα με την ακινησία. Αντίθετα αν παραμείνουν ξεφούσκωτα, έστω και για μερικές μέρες, τότε θα αρχίσουν να “τσακίζουν”, ειδικά αν είναι φορτωμένα.
Συνοψίζοντας
Τα συμπαγή ελαστικά, αν και πιο ακριβά, είναι η καλύτερη επιλογή αν το μηχάνημα/όχημα κινείται σε έδαφος στο οποίο υπάρχει σημαντική πιθανότητα να πατήσει κάποιο αιχμηρό αντικείμενο. Όσο εύκολη και αν είναι η επιδιόρθωση της σαμπρέλας στα μικρά ελαστικά, αν γίνεται αρκετά συχνά, καταντάει και κουραστικό και πολυέξοδο.
Είναι επίσης η καλύτερη επιλογή, για οχήματα τα οποία βρίσκονται συνεχώς εκτεθειμένα στον ήλιο. Σε 2-3 χρόνια, όταν ένα λαστιχιένο ελαστικό, θα έχει ξεραθεί και θα έχει αρχίσει να σπάει, το λάστιχο πολυουρεθάνης θα είναι περίπου όπως το αγοράσατε, αφού δεν επηρεάζεται από την υπεριώδη ακτινοβολία.
Τώρα αν η πιθανότητα να σκάσει το λάστιχο δεν είναι τόσο μεγάλη, αλλά το μηχάνημα/όχημα θα χρησιμοποιείται σε ανώμαλα εδάφη, σίγουρα το κλασσικό λαστιχιένο λάστιχο, είναι πολύ καλύτερη επιλογή. Έχει καλύτερη απόσβεση κραδασμών και μπορείτε αυξομειώνοντας την πίεση, να αντιμετωπίσετε πολύ πιο αποτελεσματικά δύσκολες καταστάσεις (πχ λάσπη, άμμο, χιόνι…).
Το ίδιο ισχύει, και αν το όχημα θα κάνει αρκετά χιλιόμετρα σε δρόμο ή αναπτύσσει σχετικά μεγάλες ταχύτητες. Μπορεί τα συμπαγή ελαστικά να κρατάνε για πολύ περισσότερα χιλιόμετρα, δεν έχουν όμως το ίδιο πάτημα και πρόσφυση, που έχει ένα λαστιχιένο, ενώ όταν αναπτύσσουν μεγάλες ταχύτητες, υπερθερμαίνονται.
Μερικά καλά άρθρα που έχουν περισσότερες πληροφορίες για αυτό το θέμα
- IJRSP 2013
- Hankook Tweels
- IJAFRSE 2015
- ResearchGate : Rolling resistance of non-pneymatic tire
- Life-Cycle Environmental Impact of MichelinTweel® Tire for Passenger Vehicles
