Τα επαναφορτιζόμενα εργαλεία είναι αρκετά πρακτικά, καθώς δεν απαιτούν ηλεκτρική παροχή για να τα χρησιμοποιήσετε. Έτσι οπουδήποτε θέλετε, μπορείτε να κάνετε τις απαραίτητες εργασίες, χωρίς την χρήση γεννήτριας ή μπαλαντέζας. Έχουν δυστυχώς ένα μεγάλο μειονέκτημα. Ότι η μπαταρία ενός επαναφορτιζόμενου εργαλείου έχει πάντα «ημερομηνία λήξης».
Το πόσο θα κρατήσει μία μπαταρία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Σημαντικό ρόλο παίζει το υλικό κατασκευής (NiCd, NiMh, LiOn) και η χρήση η οποία γίνεται. Όλων των τύπων οι μπαταρίες έχουν ένα μέγιστο όριο φορτίσεων / αποφορτίσεων. Όταν ξεπεραστεί αυτό το όριο, τότε σιγά σιγά η μπαταρία “πεθαίνει”. Βέβαια η μπαταρία μπορεί να πεθάνει πολύ πριν αυτό το όριο, αν γίνει κακή χρήση ή μείνει για αρκετό καιρό αφόρτιστη.
Για να μάθετε πως μπορείτε να κρατήσετε όσο το δυνατόν περισσότερο μία μπαταρία ενός επαναφορτιζόμενου, μπορείτε να διαβάσετε αυτό το άρθρο.
Όταν πεθαίνει η μπαταρία του εργαλείου, έχουμε 3 επιλογές
- Παίρνουμε καινούργια μπαταρία
- Κάνουμε αναγόμωση της μπαταρίας
- Μετατρέπουμε το εργαλείο από μπαταρίας σε καλωδίου
Καινούργια μπαταρία
Η πρώτη επιλογή φυσικά είναι η καλύτερη. Μια καινούργια μπαταρία, ειδικά αν είναι αυθεντική εγγυάται ότι το εργαλείο θα δουλεύει όπως πρέπει. Δυστυχώς το κόστος για μια καινούργια μπαταρία, ειδικά αν είναι αυθεντική πολλές φορές μπορεί να είναι αρκετά υψηλό. Και αυτό αν υπάρχει, γιατί λόγω παλαιότητας μπορεί να μην κυκλοφορεί πια.
Σε μεγάλα καταστήματα ή στο ebay θα βρείτε ιμιτασιόν μπαταρίες στα πιο γνωστά και ακριβά μοντέλα εργαλείων. Σίγουρα μπορεί να μην είναι σαν τις αυθεντικές, αλλά το κόστος, ειδικά για μερικές μπαταρίες επαγγελματικών εργαλείων, μπορεί να είναι και κάτω από το 1/3.
Update: Από την 1η Απριλίου του 2016 έχουν θεσπιστεί ειδικοί κανόνες για την μεταφορά μπαταριών ιόντων λιθίου με το ταχυδρομείο. Πλέον για λόγους ασφαλείας, απαγορεύεται η μεταφορά τους με επιβατικά αεροπλάνα με τα οποία συνήθως γίνονται οι μεταφορές των απλών ταχυδρομικών δεμάτων και μπορούν να μεταφερθούν μόνο με ειδικά εμπορευματικά και αυτά σε ειδική κατηγορία, τα οποία συνήθως γίνονται από ταχυμεταφορικές. Έτσι δεν είναι τόσο εύκολο πια να αγοράσει κάποιος μπαταρίες ιόντων λιθίου από Κίνα, ειδικά σε μικρές ποσότητες.
Αναγόμωση μπαταρίας
Η δεύτερη επιλογή συνήθως είναι πολύ πιο συμφέρουσα από την πρώτη. Η αναγόμωση (δηλαδή η αλλαγή των παλαιών στοιχείων της μπαταρίας με καινούργια), έχει σχεδόν πάντα μικρότερο κόστος από μια καινούργια μπαταρία. Αυτή τη διαδικασία την κάνουν αρκετά μαγαζιά ηλεκτρονικών ειδών ή απλοί ηλεκτρονικοί, αλλά είναι κάτι που μπορεί να κάνει κάποιος και μόνος του, καθώς στις περισσότερες μπαταρίες είναι σχετικά απλή η διαδικασία.
Καινούργια στοιχεία για μπαταρίες μπορείτε να βρείτε σε μαγαζιά μπαταριών και ηλεκτρονικών αλλά και στο ebay. Σε μερικά από αυτά μπορείτε να βρείτε έτοιμα πακέτα σε κοινούς τύπους (12V, 14.4v, 18V) και το μόνο που χρειάζεται είναι να ενώσετε δύο καλώδια. Αν αγοράσετε ξεχωριστά στοιχεία τότε θα πρέπει να ενώσετε τις μπαταρίες σε σειρά. Για να το κάνετε αυτό χωρίς κίνδυνο και με μόνιμα αποτελέσματα, χρειάζεστε μια ηλεκτροπόντα.
Αυτό που θα πρέπει να προσέξετε αν το κάνετε μόνοι σας, είναι να χρησιμοποιήσετε ίδιο υλικό μπαταρίας. Δηλαδή αν ήταν NiMh να βάλετε NiMh, αν ήταν LiOn να βάλετε LiOn και να είναι τα ίδια Volt. Αν είναι ίδιος ο αριθμός των στοιχείων ή αν έχουν ίδιο μέγεθος, δεν έχει σημασία αρκεί τα τελικά βολτ να είναι ίδια και να χωράνε στο κουτί της μπαταρίας. Τα αμπερώρια (Ah) μπορεί να είναι διαφορετικά (φυσικά όσο περισσότερα αμπερώρια, τόσο πιο πολύ θα κρατάει η μπαταρία).
Μετατροπή σε ενσύρματο
Η τρίτη επιλογή, είναι περισσότερο έσχατη λύση, όταν οι δύο παραπάνω επιλογές δεν βολεύουν οικονομικά ή για κάποιο λόγο δεν γίνονται. Για να μετατρέψετε ένα εργαλείο από μπαταρίας σε ηλεκτρικό χρειάζεται ένα τροφοδοτικό που να μετασχηματίζει το εναλλασσόμενο οικιακό ρεύμα, σε συνεχές ρεύμα ίδιας τάσης με της μπαταρίας, και να μπορεί να δώσει το απαραίτητο ρεύμα (αμπέρ).
Με απλά λόγια χρειάζεστε ένα τροφοδοτικό που να έχει περίπου τα ίδια βολτ με την μπαταρία του εργαλείου, και να δίνει αρκετά αμπέρ (όχι αμπερώρια). Το πόσα αμπέρ χρειάζεται το μοτέρ του εργαλείου για να δουλέψει σωστά, είναι λίγο δύσκολο να το βρείτε από τα χαρακτηριστικά του εργαλείου.
Πως θα δείτε πόσα αμπέρ απαιτεί το εργαλείο σας
Όπως είπαμε είναι σχεδόν απίθανο να αναφέρεται στο εγχειρίδιο χρήσης ή στην ετικέτα του εργαλείου, αν και δεν χάνετε κάτι να κοιτάξετε.
Μία απλή λύση είναι να το ψάξετε στο διαδίκτυο. Κάποιες φορές κάποια διεθνή e-shop το αναφέρουν στα χαρακτηριστικά ή ακόμα και στην ονομασία. Ίσως και η επίσημη ιστοσελίδα του εργαλείου να μπορεί να το αναφέρει.
Αν δεν το βρείτε έτσι, πρέπει να χρησιμοποιήσετε ένα αμπερόμετρο (ή αμπεροτσιμπίδα) έχοντας μια μπαταρία που δουλεύει ή ένα τροφοδοτικό αρκετών αμπέρ και να το δοκιμάσετε σε φουλ στροφές βλέποντας πόσο τραβάει. Αυτή είναι η μόνη σίγουρη λύση για να δείτε ακριβώς τις απαιτήσεις του εργαλείου, ειδικά αν έχει διαφορετικές ταχύτητες.
Εναλλακτικά, αν θυμάστε πόσο συνεχόμενο χρόνο κρατούσε η μπαταρία (στο περίπου) μπορείτε να το υπολογίσετε (χοντρικά) χρησιμοποιώντας τον νόμο του Ωμ ή απλώς απλή λογική. Έτσι ας υποθέσουμε ότι έχετε ένα εργαλείο ανεξαρτήτου Volt, το οποίο είχε μία μπαταρία 1 αμπερωρίου, η οποία κρατούσε 15 λεπτά συνεχόμενης λειτουργίας. Το 1 αμπερώριο, σημαίνει ότι η μπαταρία μπορεί να δώσει συνεχόμενα 1 αμπέρ για 1 ώρα λειτουργίας. Αν λοιπόν κρατούσε καινούργια 15 λεπτά, δηλαδή 1/4 της ώρας, τότε σημαίνει ότι καταναλώνει περίπου 4 αμπέρ. Αν η μπαταρία ήταν 4 αμπερωρίων και κρατούσε 10 λεπτά συνεχόμενης λειτουργίας, τότε σημαίνει ότι το εργαλείο απαιτεί περίπου 24 αμπέρ.
Βέβαια η παραπάνω μέθοδος, είναι χοντρικός μπακαλίστικος υπολογισμός, καθώς είναι αρκετοί παράγοντες που μπορεί να έχουν σημασία στο αποτέλεσμα και θα πρέπει να συνυπολογίσετε ότι στιγμιαία, κατά την εκκίνηση, απαιτεί πολύ περισσότερο ρεύμα.
Τα αμπέρ έχουν σημασία!!!!
Αν δεν έχει τα απαιτούμενα αμπέρ, τότε ή δεν θα δουλέψει καθόλου ή θα δουλεύει σε χαμηλές στροφές, ζορίζοντας και το τροφοδοτικό (το οποίο μπορεί να καεί αν δουλεύει συνεχώς στα μέγιστα αμπέρ). Αν τα αμπέρ που δίνει το τροφοδοτικό είναι παραπάνω, τότε δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα καθώς το μοτέρ θα τραβήξει όσο χρειάζεται.
Τα Volt δεν έχουν τόσο σχέση με τα αμπέρ που μπορεί να τραβάει το μοτέρ, όσο έχει η ισχύς του. Έτσι σε ένα καλό δραπανοκατσάβιδο 18V το μοτέρ, στιγμιαία, μπορεί να τραβάει και 50 αμπέρ σε μέγιστες στροφές, ενώ σε ένα φτηνό σε μέγιστες στροφές με ζόρι μπορεί να είναι και 10-15 αμπέρ.
Είναι καλύτερα λίγο μικρότερη τάση, παρά αρκετά μεγαλύτερη
Τα Volt είπαμε πρέπει να είναι περίπου τα ίδια, και ιδανικά ελάχιστα περισσότερα. Έτσι για παράδειγμα σε ένα εργαλείο με μπαταρία 14.4V τα 15V τροφοδοτικό είναι μια χαρά. Τα 19V ή τα 10V όμως, θα του δημιουργήσουν πρόβλημα.
Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε, ότι αν έχετε να επιλέξετε μεταξύ ενός τροφοδοτικό με μικρότερη τάση εξόδου και ένα με μεγαλύτερη, τότε όσο και να σας φανεί περίεργο, αυτό με την μικρότερη ίσως είναι ιδανικότερη επιλογή. Ο λόγος είναι ότι αν έχει μικρότερη τάση, εφόσον ξεκινήσει το μοτέρ, τότε απλώς θα δουλέψει με λιγότερες στροφές. Αντίθετα, χρησιμοποιώντας ένα τροφοδοτικό με αισθητά μεγαλύτερη τάση, τότε θα λειτουργήσει με περισσότερες στροφές.
Τώρα η λογική λέει ότι όσο περισσότερες τόσο καλύτερα έτσι δεν είναι; Γιατί λοιπόν να προτιμήσει κάποιος το μικρότερο; Το πρόβλημα είναι ότι όσο πιο πολύ δουλεύει πάνω από τις προδιαγραφές του, τόσο πιο πιθανό είναι να αντιμετωπίσει πρόβλημα, είτε στα ρουλεμάν, είτε στην περιέλιξη, είτε σε όποιο άλλο μηχανικό ή ηλεκτρονικό μέρος έχει πάνω το εργαλείο.
Με απλά λόγια, είναι πολύ πιο ασφαλές να δουλεύει με μικρότερη ταχύτητα και δύναμη από τις αντοχές του, παρά με μεγαλύτερη. Ειδικά αν πρόκειται για κάποιο φτηνό ερασιτεχνικό εργαλείο, η βλάβη στο ηλεκτρικό μοτέρ,μετά από λίγους μήνες χρήσης με τάση μεγαλύτερη από τις προδιαγραφές του, είναι σχεδόν βέβαιη.
Βέβαια, αν η τάση είναι πολύ μικρότερη από τις προδιαγραφές, τότε το μοτέρ είτε δεν θα ξεκινάει είτε θα ζορίζεται αρκετά κατά την εκκίνηση ή πάνω στο ζόρι. Αν συμβαίνει αυτό, τότε σημαίνει ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει με τόσο χαμηλή τάση και αν συνεχίσετε να το χρησιμοποιείτε έτσι, τότε θα μειώσετε δραματικά τη διάρκεια ζωής του εργαλείου.
Αν βρείτε το κατάλληλο τροφοδοτικό η μετατροπή είναι πολύ απλή. Απλώς θα πρέπει να ενώσετε το θετικό καλώδιο του τροφοδοτικού στο θετικό δέκτη του εργαλείου και το αρνητικό στο αρνητικό. Αυτό μπορεί να γίνει είτε μέσα στη μπαταρία, αφού βγάλετε τα στοιχεία της μπαταρίας είτε μέσα στο εργαλείο. Προτιμότερο είναι να το κάνετε μέσα στην μπαταρία, γιατί έτσι το εργαλείο θα είναι λίγο καλύτερα ζυγισμένο και αν για παράδειγμα είναι δράπανο, μπορεί να στέκεται πάνω στην μπαταρία.
Μερικά κοινά τροφοδοτικά που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε
Τώρα το πρόβλημα με αυτά τα τροφοδοτικά είναι ότι είναι σχετικά ακριβά. Ένα καλό ρυθμιζόμενο τροφοδοτικό με αρκετά αμπέρ μπορεί να κοστίζει πάνω από 100 ευρώ. Οπότε αν δεν είστε ηλεκτρονικοί και το έχετε εύκαιρο, δεν αξίζει.
Τροφοδοτικό λάπτοπ
Βέβαια αν είστε τυχεροί ίσως μπορέσετε να βρείτε ένα παλιό τροφοδοτικό από κάποια συσκευή όπως για παράδειγμα τροφοδοτικό λάπτοπ. Τα τροφοδοτικά για λάπτοπ είναι συνήθως από 12 έως 20+ volt και δίνουν 4-10 αμπέρ ρεύμα. Τα αμπέρ δεν είναι πολλά αλλά μπορεί να κάνουν για κάποιο φτηνό εργαλείο που δεν έχει ισχυρό μοτέρ, έστω και σε λίγο μικρότερες στροφές.
Έτσι είναι πιθανό να πετύχετε ένα παλιό άχρηστο τροφοδοτικό από κάποιο φίλο και να σας το χαρίσει. Ένα καλό μέρος για να ψάξετε, είναι και οι ειδικοί κάδοι ανακύκλωσης συσκευών σε μεγάλα καταστήματα ηλεκτρονικών. Επίσης, αν έχετε πρόσβαση σε μέρη που πετάνε παλιές συσκευές μεγάλα ιδρύματα ή οργανισμοί (πχ Πανεπιστήμια) θα βρείτε σίγουρα. Σε τέτοιους κάδους αρκετοί πετούν τροφοδοτικά που λειτουργούν μια χαρά. Έτσι αν είστε αρκετά ευγενικοί ή έχετε καλές σχέσεις με τους εκάστοτε υπευθύνους, μπορούν να σας αφήσουν να πάρετε όσα θέλετε.
Τροφοδοτικό υπολογιστή
Ένα άλλο καλό και φτηνό τροφοδοτικό που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε είναι το τροφοδοτικό σταθερού υπολογιστή. Τα τροφοδοτικά του σταθερού υπολογιστή είναι 12V και δίνουν συνήθως αρκετό ρεύμα (15-25 Amps). Αν δεν έχετε κάποιο από κάποιο παλιό υπολογιστή, μπορείτε να βρείτε σε καταστήματα ηλεκτρονικών ή να αγοράσετε κάποιο μεταχειρισμένο. Βέβαια αν δεν είστε ηλεκτρονικός και κάνετε κάποια πατέντα, μπορείτε να δουλέψετε μόνο εργαλεία 12V.
Επίσης θα πρέπει να γνωρίζετε τα βασικά για τα τροφοδοτικά και για να διαβάσετε το εγχειρίδιο χρήσης για να βρείτε ποια καλώδια είναι ποια.
Φορτιστής μπαταρίας αυτοκινήτου
Χρήσιμο για αυτή τη δουλειά, μπορεί να είναι και ένας ισχυρός φορτιστής μπαταρίας αυτοκινήτου. Αυτοί οι φορτιστές βγάζουν λίγο πάνω από 12 V συνήθως αλλά οι καλοί έχουν και επιλογή για 24V. Όσο πιο καλός είναι ο φορτιστής, τόσο πιο πολλά αμπέρ δίνει. Έτσι ένας καλός μπορεί να λειτουργήσει ακόμα και αρκετά δυνατά εργαλεία. Φυσικά οι καλοί και δυνατοί φορτιστές μπαταρίας αυτοκινήτου, είναι λίγο ακριβοί (>100 ευρώ). Αλλά αν σας χρειάζεται για κάποιο λόγο και τον έχετε ήδη, μπορείτε να τον χρησιμοποιήσετε και για αυτή τη δουλειά.
Μερικές κοινές μπαταρίες που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε
Μπαταρία αυτοκινήτου
Τέλος μια ακόμα λύση, αν και δεν είναι τροφοδοτικό είναι να χρησιμοποιήσετε μια μπαταρία αυτοκινήτου . Οι μπαταρίες αυτοκινήτου είναι 12V και είναι σχεδιασμένες να δίνουν πάρα πολλά αμπέρ στιγμιαία (πολλά παραπάνω από ότι χρειάζεται το εργαλείο). Βέβαια δεν είναι σχεδιασμένες για να δουλεύουν ως κοινές μπαταρίες, γιαυτό σίγουρα αν τις χρησιμοποιήσετε για καιρό έτσι θα έχουν μεγαλύτερη φθορά.
Επίσης έχουν σημαντικό βάρος, οπότε είναι δύσκολο να τις μεταφέρετε, ενώ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ να τις έχετε κοντά σημεία που υπάρχουν πηγές ανάφλεξης (πχ σπινθήρες από γωνιακό τροχό) καθώς υπάρχει σοβαρός κίνδυνος έκρηξης, αν η μπαταρία έχει διαρροή.
Μπαταρία UPS
H μπαταρία που έχουν τα UPS είναι πολύ πιο μικρή και οικονομική, Αν και δεν έχει τα ίδια αμπερώρια ή μέγιστα αμπέρ που έχουν οι μπαταρίες αυτοκινήτου, για τα περισσότερα εργαλεία είναι συνήθως μία χαρά.
Και αυτές όπως των αυτοκινήτων είναι 12V, οπότε βολεύει μόνο για εργαλεία που είναι 10.8-12V ή 24V. To θετικό τους είναι ότι είναι σχετικά ελαφριές, οπότε μπορείτε να φτιάξετε ένα αυτοσχέδιο βαλιτσάκι και να την έχετε στην πλάτη ή στην τσάντα.
Μπαταρία φωτοβολταϊκών ή τροχόσπιτων
Οι μπαταρίες από τα φωτοβολταϊκά ή τα τροχόσπιτα είναι ιδανικότερες, καθώς είναι βαθιάς εκφόρτισης και έχουν πολύ μεγάλη χωρητικότητα. Έτσι αν και είναι πρακτικά αδύνατο να τις μεταφέρετε λόγω όγκου και βάρους, μπορείτε να φτιάξετε ένα μικρό ηλεκτρικό κύκλωμα στο χώρο εργασίας, το οποίο να τροφοδοτεί εργαλεία 12V.
Επειδή βλέπετε ότι ακόμα και παλιά τροφοδοτικά ή φορτιστές μπορεί να φανούν αρκετά χρήσιμα, ποτέ να μην πετάτε κάποιο αν καεί η συσκευή για το οποίο προορίζεται. Μπορεί να σας φανεί χρήσιμο σε κάποια άλλη συσκευή στο μέλλον.
Μερικά σημεία που θα πρέπει να δώσετε προσοχή
Το ρεύμα είναι επικίνδυνο
Γιαυτό δεν θα πρέπει να κάνετε κάτι για το οποίο δεν είστε απολύτως σίγουροι ότι είναι ασφαλές. Ειδικά το στάδιο της μετατροπής του εργαλείου από μπαταρίας σε ηλεκτρικό, όσο απλό και αν φαίνεται μπορεί να σας προκαλέσει ηλεκτροπληξία αν δεν κολλήσετε καλά το καλώδιο και τραβηχτεί όσο δουλεύετε.
Συγκρίνετε τι σας συμφέρει ελέγχοντας τιμές στο ίντερνετ
Πριν αποφασίσετε ποιο βήμα θα ακολουθήσετε αν αχρηστευθεί η μπαταρία του εργαλείου, κάντε μια πολύ καλή έρευνα στο διαδίκτυο για να δείτε ποια είναι η πιο συμφέρουσα λύση. Ειδικά για αγορά μπαταρίας ή στοιχείων ελέγξτε οπωσδήποτε online καταστήματα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, γιατί οι τιμές μπορεί να διαφέρουν πάρα πολύ.
Προσοχή κάνει μπαμ
Αν πάρετε ξεχωριστά στοιχεία μπαταρίας στην αναγόμωση και δεν έχετε ηλεκτροπόντα, πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί καθώς το κόλλημα με κολλητήρι μπορεί να προκαλέσει έκρηξη στις μπαταρίες, λόγω υπερβολικής θερμοκρασίας.
