Αν και πλέον υπάρχουν αρκετά οικονομικοί εμπορικοί κομποστοποιητές (με 50-100 ευρώ βρίσκεται έναν σχετικά καλό σε μέγεθος), μπορείτε να φτιάξετε μόνοι σας έναν ή και περισσότερους εύκολα, με σχετικά μικρό κόστος και στο μέγεθος που που ανταποκρίνεται στις ανάγκες σας.
Λίγα λόγια για την κομποστοποίηση
Όλοι οι κομποστοποιητές έχουν κάποιες βασικές αρχές που πρέπει να τηρούν ώστε να γίνεται σωστά η διαδικασία της κομποστοποίησης. Η κομποστοποίηση είναι «αντιγραφή» της λειτουργίας της φύσης σε ελεγχόμενο περιβάλλον. Από τη δημιουργία ζωής πάνω στην γη, η φύση αυτοσυντηρείται κάνοντας έναν αέναο κύκλο. Φύλλα και καρποί που πέφτουν το Φθινόπωρο, διασπώνται με τη βοήθεια μικροοργανισμών και γίνονται θρεπτικά στοιχεία την Άνοιξη.
Αυτόν τον κύκλο προσπαθούμε να αντιγράψουμε στη κομποστοποίηση δημιουργώντας ένα πλούσιο σε θρεπτικά στοιχεία μαύρο μείγμα που ονομάζουμε κομπόστ.
Για να πετύχει η κομποστοποίηση θα πρέπει να υπάρχουν τα εξής βασικά στοιχεία
- υγρασία
- αεριζόμενος χώρος
- διάφορα στρώματα με πρώτη ύλη
- μικροοργανισμοί
Υγρασία
Υγρασία προσφέρει η ίδια η φύση το Φθινόπωρο, οπότε αν ο κομποστοποιητής είναι σε εξωτερικό μη σκεπαζόμενο χώρο δεν θα υπάρχει πρόβλημα.
Αν όμως είναι σε σκεπαζόμενο χώρο και βρίσκεστε σε περιοχή με ξηρό κλίμα, ίσως θα πρέπει να προσθέτετε εσείς υγρασία όποτε είναι αυτό απαραίτητο.
Αερισμός
Για να πετύχει η διαδικασία της κομποστοποίησης χρειάζεται και να αερίζεται επαρκώς το μείγμα. Για αυτό το λόγο όλοι οι κομποστοποιητές έχουν κάποιους αεραγωγούς ή ανοίγματα που τους επιτρέπουν τον αερισμό.
Μικροοργανισμοί
Μικροοργανισμοί που επιταχύνουν την διαδικασία της κομποστοποίησης πωλούνται στο εμπόριο από διάφορες εταιρίες, αλλά δεν είναι απαραίτητοι εφόσον η φύση κάνει μόνη της αυτή τη διαδικασία. Το μόνο που θα πρέπει να προσέξετε είναι να μην προσθέτετε υλικά στο κομποστοποιητή που σκοτώνουν τους μικροοργανισμούς (πχ λεμόνια) αλλά και να επιτρέψετε τους μικροοργανισμούς να έρθουν σε επαφή με το μείγμα.
Διαφορετικά στρώματα
Τέλος καλό είναι να προσθέτετε διάφορα στρώματα με υλικά στο κομποστοποιητή αφού έτσι έχετε βέλτιστο αποτέλεσμα. Έτσι θα πρέπει να προσθέστε και ξερά και χλωρά ανά στρώσεις (όπως ακριβώς κάνει και η φύση).
Κάτι προαιρετικό, που βοηθάει όμως να έχετε καλύτερη απόδοση, είναι η δυνατότητα για αναμόχλευση. Αν ο κομποστοποιητής είναι σταθερός και τον γεμίσετε το φθινόπωρο, τότε όταν θα πάτε να τον ανοίξετε την άνοιξη θα δείτε ότι σε κομπόστ έχουν μετατραπεί μόνο τα κατώτερα στρώματα, ενώ τα πιο πάνω έχουν παραμείνει περίπου στην κατάσταση που ήταν όταν τα βάλατε. Αυτό γίνεται γιατί τα κατώτερα στρώματα έχουν καλύτερες συνθήκες για κομποστοποίηση. Έτσι καλό είναι ανά διαστήματα να αναμοχλεύετε το μείγμα των υλικών έτσι ώστε στο τέλος να μην υπάρχουν υλικά που δεν έχουν μετατραπεί σε κομπόστ.
Μια άλλη λύση φυσικά σε αυτό το πρόβλημα, είναι το σταδιακό γέμισμα και άδειασμα του κομποστοποιητή (με πορτάκι στο κάτω μέρος) έτσι ώστε σταδιακά τα ανώτερα στρώματα να γίνονται κατώτερα.
Τι θα πρέπει να αποφύγετε κατά την κατασκευή
Όπως είπαμε η κομποστοποίηση είναι μια διαδικασία που κάνει η ίδια η φύση και εμείς απλώς προσπαθούμε να την αντιγράψουμε όσο πιο σωστά γίνεται. Έτσι στην φύση η κομποστοποίηση γίνεται σε (ήμι) σκιερά συνήθως περιβάλλοντα, τα οποία είναι προστατευμένα και από το πολύ κρύο.
Οπότε αν φτιάξετε έναν σταθερό κομποστοποιητή προτιμήστε ένα μέρος που δεν έχει πλήρη ηλιοφάνεια αλλά ούτε και πλήρη σκίαση αλλά δεν είναι και συνεχώς εκτεθειμένο στο κρύο. Μέρη όπως δίπλα από φυσικές μάντρες με κάλυψη από τον βορά είναι ιδανικά. Καλά σημεία είναι και κάτω από μεγάλα αειθαλή δέντρα.
Μέρη που θα πρέπει να αποφεύγονται, για ανοικτό τύπο κάδου, είναι κολλητά σε ξύλινους φράκτες, δίπλα με φυτά/δέντρα ταχείας ανάπτυξης με επιφανειακές ρίζες (πχ αμπέλια, καλάμια) αφού αυτά τα φυτά θα «απομυζούν» όλα τα θρεπτικά συστατικά του κομπόστ και σύντομα θα βρείτε ρίζες δίπλα ή και ακόμα μέσα στον κάδο κομποστοποίησης (αν είναι επίγειος). Αν ο κάδος είναι κλειστού τύπου, τότε οποιοδήποτε μέρος προσφέρει μερική σκίαση είναι ιδανικό.
Καλό είναι φυσικά ο κάδος κομποστοποίησης να είναι και κοντά στο μέρος που υπάρχει η πρώτη ύλη, γιατί αλλιώς μετά από λίγο καιρό θα βαρεθείτε να τον γεμίζετε ειδικά με μικρές ποσότητες. Καλύτερα να κατασκευάσετε μερικούς μικρότερους και να τους τοποθετήσετε σε περισσότερα σημεία αν έχετε μεγάλο κτήμα, παρά να φτιάξετε έναν μεγάλο σε αρκετά απομακρυσμένο σημείο που θα κουβαλάτε συνέχει εκεί τα υλικά.
Υλικό κατασκευής
Κάτι αρκετά σημαντικό είναι επίσης και το υλικό από το οποίο θα φτιάξετε τον κάδο κομποστοποίησης. Το υλικό θα πρέπει να είναι υλικό που να έχει στοιχειώδη μόνωση. Ξύλο και πλαστικό είναι ιδανικά. Αποφύγετε εντελώς τη χρήση μετάλλων (σίδηρος, αλουμίνιο…) αν φτιάξετε κλειστό κάδο κομποστοποίησης, καθώς αν και το μέταλλο είναι αρκετά πιο ανθεκτικό υλικό, έχει μεγάλη θερμοαγωγιμότητα που σημαίνει ότι όταν κάνει κρύο ο κάδος θα είναι αρκετά κρύος ενώ όταν κάνει ζέστη θα μετατρέπεται σε καμίνι.
Αν διαλέξετε να φτιάξετε ξύλινο κάδο, τότε θα πρέπει να κατεργαστείτε ειδικά το ξύλο ώστε να αποτρέψετε το γρήγορο σάπισμα. Φυσικά λόγω των συνθηκών κάποια στιγμή θα χρειαστείτε να τον αντικαταστήσετε αλλά με την κατάλληλη επεξεργασία μπορεί να κρατήσει μερικά χρόνια.
Τι κάνει και τι δεν κάνει να βάζετε στο κομποστοποιητή;
Ίσως το πιο σημαντικό κομμάτι για μια επιτυχημένη κομποστοποίηση είναι το τι υλικά βάζετε στον κάδο κομποστοποίησης. Μερικά υλικά είναι αρκετά φιλικά και μπορεί να επιταχύνουν την διαδικασία, άλλα είναι εχθρικά και μπορεί να την επιβραδύνουν ή ακόμα και να την καταστρέψουν εντελώς, ενώ άλλα ενώ ίσως φαίνονται αθώα και δεν επηρεάσουν την διαδικασία και τον χρόνο κομποστοποίησης, μπορεί να κάνουν επικίνδυνο το κομπόστ που θα δημιουργηθεί.
Τι κάνει
- Οποιοδήποτε φύλλο από δέντρο (ξερό ή χλωρό)
- Κομματάκια από μικρά κλαδιά
- Πριονίδια και σκόνη από ξύλο (προσοχή όχι από σύνθετα υλικά όπως mdf, μελαμίνη,
- νοβοπάν και όχι από βαμμένα ή χημικά κατεργασμένα ξύλα)
- Φρούτα και λαχανικά
- Αποφάγια (με εξαίρεση τα ζωικά κατάλοιπα, ειδικά αν δεν είναι μαγειρεμένα)
- Φακελάκια τσαγιού
- Τσόφλια αυγών
- Εφημερίδες και χαρτιά (όχι περιοδικά ή οτιδήποτε είναι τυπωμένο σε γυαλιστερό χαρτί)
- Στάχτη από ξύλα
- Κατακάθια καφέ
Τι δεν κάνει
- Όλα τα ξινά (λεμόνια, γκρέιπ φρουτ…)
- Οτιδήποτε περιέχει σε καλές ποσότητες κρασί, ξύδι ή αλκοόλ
- Οτιδήποτε περιέχει σε καλές ποσότητες έλαια και λίπη
- Οτιδήποτε δεν είναι φυσικό (συνθετικά προϊόντα)
- Άρρωστα φυτά (είναι πιθανό οι παθογόνοι μικροοργανισμοί να παραμείνουν στο κομπόστ και όταν θα το βάλετε στα νέα φυτά σας να τα μολύνουν)
- Ραντισμένα φυτά
- Ζωικά κατάλοιπα (τα ζωικά κατάλοιπα αν και συμμετέχουν και αυτά στην κομποστοποίηση έχουν εντελώς διαφορετικό και πολύ μεγαλύτερο κύκλο αποσύνθεσης.
- Χρειάζονται αρκετά χρόνια ώστε να γίνει πλήρη αποσύνθεση)
Μερικές απλές ιδέες για DIY κομποστοποιητή
1. DIY Κομποστοποιητής από πλαστικό κάδο σκουπιδιών
Ίσως η πιο απλή και εύκολη λύση για ένα οικιακό κομποστοποιητή είναι ένας πλαστικός κάδος σκουπιδιών. Το πλαστικό είναι ιδανικό υλικό και θα σας κρατήσει για αρκετά χρόνια (αρκεί ο κάδος να είναι εξωτερικό χώρου ώστε να μην χαλάει από τον ήλιο).
Το κόστος για ένα τέτοιο κάδο ξεκινάει από 20-30 ευρώ αν και ίσως μπορείτε να βρείτε και κάποιον παλιό δωρεάν. Συνήθως δεν έχουν μεγάλη χωρητικότητα σε λίτρα (70-100 λίτρα) αν και υπάρχουν στο εμπόριο και αρκετά μεγάλοι. Ιδανικός σε μέγεθος κάδος είναι ο πλαστικός κάδος σκουπιδιών που έχουν συνήθως στις πόλεις για ανακύκλωση αν και είναι σχετικά ακριβοί αφού κοστίζουν περίπου 350-500 ευρώ ο καθένας. Είναι ιδανικός για οικιακή χρήση.
Πηγή φώτο : fullmeasureofhappiness
2. Πλεκτός DIY κομποστοποιητής
Μια αρκετά καλή και με μηδενικό κόστος λύση, είναι να φτιάξετε ένα πλεκτό κάδο με καλάμια. Προσφέρει καλό αερισμό και αποστράγγιση και μπορεί να φτιαχτεί εύκολα στο μέγεθος που θέλετε. Φυσικά προσφέρετε μόνο για κήπο και όχι για οικιακή χρήση.
3. DIY Κομποστοποιητής από πλέγμα
Ο κομποστοποιητής από πλέγμα είναι και αυτός και πολύ απλή και εύκολη λύση για κομποστοποίηση. Μπορεί εύκολα να φτιαχτεί σε ότι σχήμα και μέγεθος θέλετε και θα κρατήσει για πάρα πολλά χρόνια. Μόνο που έχει μερικά μειονεκτήματα. Πρώτο είναι ότι αν χρησιμοποιήσετε πλέγμα με μεγάλο μάτι όπως αυτό στη φωτογραφία, θα χάνετε λίγα υλικά από τον αέρα κατά διαστήματα. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε με πιο μικρό μάτι αν θέλετε αλλά είναι αρκετά πιο ακριβό. Το άλλο του μειονέκτημα είναι ότι ουσιαστικά είναι πλήρες εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες κάτι το οποίο σημαίνει ότι τα πλαϊνά και τα άνω στρώματα δεν θα συμμετέχουν στην κομποστοποίηση.
Ένας καλός τρόπος για να λύσετε αυτό το πρόβλημα είναι να βάλετε στα πλαϊνά άχυρο ή χαρτόνι τρυπημένο.
Πηγή φώτο : fullmeasureofhappiness
4. DIY Ξύλινος κομποστοποιητής
Το ξύλο είναι ένα καλό επίσης υλικό για DIY κομποστοποιητή (αν και δεν θα κρατήσει για πάντα). Το θετικό που έχει το ξύλο είναι ότι μπορεί εύκολα να κατεργαστεί και να κάνετε μετατροπές και προσθήκες με την πάροδο των χρόνων.
Πηγή φώτο : Instructables
5. DIY Κομποστοποιητής από έτοιμες παλέτες
Μια μικρή παραλλαγή της προηγούμενης ιδέας, είναι ο κομποστοποιητής από παλέτες. Με τη χρήση έτοιμων παλετών γλιτώνετε το στήσιμο αφού το σχήμα της έτοιμης παλέτας είναι ιδανικό για την κατασκευή κομποστοποιητή. Φυσικά αυτό ισχύει αν μπορείτε να βρείτε εύκολα δωρεάν παλέτες, αφού δεν υπάρχει κανένας λόγος να αγοράσετε έτοιμη παλέτα.
Πηγή φώτο : instructables
6. Περιστρεφόμενος DIY κομποστοποιητής
Ο περιστρεφόμενος DIY κομποστοποιητής είναι μια καλή μέθοδος για να έχετε καλύτερα αποτελέσματα στην κομποστοποίηση. Είναι σίγουρα πιο πολύπλοκη η κατασκευή του, αλλά με την εύκολη και γρήγορη αναμόχλευση θα μειώσετε δραστικά το χρόνο που θα χρειαστεί για να γίνει όλο το μείγμα κομπόστ.
Πηγή φώτο : instructables
7. DIY Κομποστοποιητής από πλαστικά καφάσια
Όσο και αν σας φαίνεται περίεργο, τα πλαστικά καφάσια είναι ιδανικά για κομποστοποίηση. Είναι από σκληρό πλαστικό που αντέχει αρκετά χρόνια σε εξωτερικές συνθήκες, έχουν ανοίγματα για αερισμό και μπορείτε να τα βρείτε εύκολα εντελώς δωρεάν (ή να αγοράσετε με 2-2.5 ευρώ το ένα). Ένα θετικό τους επίσης, είναι ότι αν και είναι μικρά σε χωρητικότητα, είναι φτιαγμένα ώστε να γίνονται στοίβες. Έτσι μπορείτε άνετα να βάλετε ως και 6 καφάσια το ένα πάνω στο άλλο.
Πηγή φώτο : instructables
8. DIY Κομποστοποιητής από κορμούς δέντρων
Αν είστε σε περιοχή με αρκετή ξυλεία, τότε μπορείτε να φτιάξετε έναν κάδο κομποστοποίησης από κορμούς δέντρων. Το μόνο που θα πρέπει να προσέξετε είναι να αφήσετε ανοίγματα μεταξύ των κορμών στη σειρά ώστε να υπάρχει αερισμός. Με τα χρόνια θα σαπίσουν οι κορμοί και θα γίνουν και αυτή μέρος του κομπόστ, οπότε είναι διπλό το όφελος.
9. Θαμμένος κομποστοποιητής
Μια λίγο διαφορετική προσέγγιση για κομποστοποιητή, είναι ο θαμμένος κάδος κομποστοποίησης. Με το να θάψετε τον κάδο κομποστοποίησης έχετε μερικά πλεονεκτήματα αφού γλιτώνετε χώρο, δεν έχετε πρόβλημα με πολύ ακραίες θερμοκρασίες αφού η θερμοκρασία του χώματος είναι πολύ πιο ήπια και σταθερή όλο το χρόνο και είναι ευκολότερη η πρόσβαση μικροοργανισμών από το χώμα στον κάδο κομποστοποίησης. Σε αυτή τη περίπτωση ιδανικό υλικό κατασκευής είναι το μέταλλο.
Το μόνο που θα πρέπει να προσέξετε είναι το σημείο που θα τον τοποθετήσετε.
10. Κάδος κομποστοποίησης από χάρτινες κούτες
Για τέλος η πιο εύκολη λύση για την κομποστοποίηση, οι χάρτινες κούτες. Η χάρτινη κούτα είναι ιδανική όταν δεν θέλετε κάποια μόνιμη κατασκευή. Έχει μηδενικό κόστος (μπορείτε να βρείτε δεκάδες έξω από καταστήματα ρούχων), αποσυντίθεται με τον καιρό και μπορείτε να κάνετε εύκολα ανοίγματα. Φυσικά με τον καιρό θα ανοίξει και θα διαλυθεί, αλλά θα κρατήσει τα υλικά μαζεμένα όσο ακριβώς χρειάζεται ώστε να αρχίσει η διαδικασία της κομποστοποίησης.
Διαφήμιση
