Οι υπολογιστές είναι εξαρτήματα που έχουν δημιουργηθεί για να αντέχουν αρκετά χρόνια, χωρίς κάποια συντήρηση ή επισκευή, αν γίνεται σωστή χρήση. Πολλές φορές μπορεί να κρατήσουν και δεκαετία χωρίς καμία βλάβη, άλλες όμως φορές μπορεί και λίγους μήνες.
Οι βλάβες που μπορεί να πάθει ένας υπολογιστής είναι αρκετές. Όπως ισχύει κα με εμάς, τις περισσότερες φορές μπορείτε να αναγνωρίσετε τις βλάβες σε έναν υπολογιστή, από τα συμπτώματα τα οποία έχει.
Beep Codes
Κάποιες φορές ο υπολογιστής μας λέει ο ίδιος τι πρόβλημα έχει μέσω κωδικών ήχων. Τα λεγόμενα beep codes είναι ένας τρόπος για να μας δείχνει το σύστημα που αντιμετωπίζει πρόβλημα ώστε να είναι πιο εύκολη η εύρεση του.
Οι ηχητικοί αυτοί κωδικοί διαφέρουν ανάλογα με τον κατασκευαστή του BIOS το οποίο έχει η μητρική μας. Έναν αναλυτικό οδηγό με τους ηχητικούς κωδικούς στα Ελληνικά, μπορείτε να βρείτε εδώ. Οπότε αν ο υπολογιστής σας δώσει beep sounds και γνωρίζετε ποιο BIOS έχει, μπορείτε να βρείτε εύκολα τη αιτία του προβλήματος.
Πολλές φορές όμως μπορεί να μην δώσει ηχητικά σήματα ή να μην ξέρετε ποιο BIOS έχει (αν και μπορείτε να το βρείτε από τις ρυθμίσεις), οπότε ας δούμε αναλυτικά τις συνηθέστερες βλάβες σε έναν υπολογιστή και ποιες είναι οι αιτίες. Οι βλάβες είναι ίδιες, είτε πρόκειται για σταθερό υπολογιστή (Desktop) , είτε για Laptop/Netbook. Το μόνο που αλλάζει είναι η ευκολία στην επισκευή.
1. Ανοίγω τον υπολογιστή και η οθόνη είναι μαύρη
Η πιο συχνή βλάβη σε έναν υπολογιστή είναι να τον ανοίξετε κάποια στιγμή και η οθόνη να μη δείχνει τίποτα. Εδώ τα αίτια μπορεί να είναι πολλά.
Αιτία: Οθόνη
Αιτία: Κάρτα γραφικών / RAM / Ανάλυση
2. Η οθόνη δείχνει παραμορφωμένη εικόνα
Αιτία : Κάρτα γραφικών / Drivers / Καλώδιο(ταινία)
Αν η οθόνη δουλεύει αλλά έχει κάποια παραμόρφωση (πχ περίεργες γραμμές, λάθος χρώματα) τότε έχει πρόβλημα ή η κάρτα γραφικών ή οι drivers.
Αν δεν έχετε κάνει κάποια αναβάθμιση ή νέα εγκατάσταση σε λειτουργικό και παρουσιάστηκε ξαφνικά τότε κατά πάσα πιθανότητα δεν είναι οι drivers, αν και σίγουρα δεν χάνετε κάτι να τους ελέγξετε (κάντε επανεγκατάσταση).
Αν οι drivers είναι Ok, τότε η αιτία δυστυχώς είναι η κάρτα γραφικών και θα πρέπει να ακολουθήσετε επιδιόρθωση ή αλλαγή κάρτας γραφικών αν είναι εξωτερική ή επιδιόρθωση ή αλλαγή motherboard αν είναι on-board.
Αν η γραμμή στην οθόνη είναι μικρή σε πλάτος και απόλυτα σταθερή πάντα, τότε το πιο πιθανό είναι να είναι καμμένα pixels και όχι κάποιο από τα παραπάνω.
Μία μικρή πιθανότητα, επίσης, είναι το πρόβλημα να οφείλεται και στο καλώδιο (ειδικά αν πρόκειται για αναλογικό σήμα) ή στη καλωδιοταινία, αν πρόκειται για Laptop. Αυτό μπορείτε να το ελέγξετε εύκολα, αλλάζοντας καλώδιο. Αν δεν έχετε, τότε μπορείτε να το κουνήσετε ελαφρά και να δείτε αν υπάρχει κάποια διαφορά. Αν δείτε να παραμορφώνεται και άλλο η εικόνα ή να επανέρχεται, τότε ίσως είναι αυτό το πρόβλημα.
3. Κολλάει ο υπολογιστής ξαφνικά
Αιτία : Φταίει o δίσκος ή η μνήμη
4. Ο υπολογιστής επανεκκινεί ξαφνικά εν ώρα λειτουργίας
Αν ο υπολογιστής κάνει επανεκκίνηση ξαφνικά και χωρίς κανένα λόγο τότε τα πιθανά ενδεχόμενα είναι τρία. Ιός, πρόβλημα στο λειτουργικό ή σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις κάποιο πρόβλημα στη τροφοδοσία (πιο πιθανό αν είναι Laptop με αχρηστευμένη μπαταρία).
Αιτία : Φταίει κάποιος ιός ή το λειτουργικό σύστημα
5. Ο υπολογιστής επανεκκινεί συνεχώς κατά την έναρξη
Αυτή η περίπτωση ονομάζεται bootloop και είναι κάτι που μπορεί να συμβεί αρκετά συχνά. Οι αιτίες συνήθως είναι ο δίσκος, κάποιο χαλασμένο hardware. πρόβλημα στο λειτουργικό ή ίσως και motherboard.
Γιατί συμβαίνει το bootloop
To Bootloop, συμβαίνει γιατί ο υπολογιστής βρίσκει κάποιο σημαντικό λάθος κατά την έναρξη και προσπαθεί ξεκινώντας από την αρχή να το διορθώσει. Στους μοντέρνους υπολογιστές με fastboot( γρήγορο bootαρισμα), πολλές φορές η διαδικασία γίνεται τόσο γρήγορα που είναι αδύνατο να διακρίνεις κάτι.
Πως μπορείτε να διορθώσετε το πρόβλημα του bootloop
H πιο απλή λύση είναι να αφήσετε τον υπολογιστή να κάνει μερικές επανεκκινήσεις για μερικά λεπτά. Πολλές φορές καταφέρνει να διορθώσει το πρόβλημα μόνος του χωρίς καμία περαιτέρω ενέργεια.
Αν δεν διορθωθεί το πρόβλημα μόνο του, τότε μπορείτε να δείτε αν μπορείτε να μπείτε στο bios ή όχι. Αν μπορείτε να μπείτε στο bios, τότε μάλλον ή το πρόβλημα είναι στο λειτουργικό ή στον δίσκο ή σε κάποια άλλη συσκευή.
Για το λειτουργικό ή το δίσκο, μπορείτε να δοκιμάσετε να δείτε αν μπορεί να bootarei σε ασφαλή λειτουργία. Αν δεν μπορεί, τότε μπορείτε να δοκιμάσετε κάποια live διανομή linux ή να περάσετε windows σε κάποιο άλλο δίσκο (ακόμα και εξωτερικό) και να κάνετε boot από αυτόν.
Αν μπορείτε να ξεκινήσετε έτσι, τότε το πρόβλημα είναι είτε στο λειτουργικό είτε στο δίσκο. Αν είναι στο λειτουργικό, τότε μπορείτε να δοκιμάσετε να κάνετε επιδιόρθωση ή επαναφορά. Για να δείτε αν ο δίσκος έχει θέμα μπορείτε να τον ελέγξετε μέσω κάποιας benchmarking εφαρμογής.
Τώρα δεν αποκλείεται να πρόκειται και για κάποια άλλη άσχετη συσκευή, όπως πχ cdrom ή ακόμα και εξωτερικός δίσκος. Οπότε, μπορείτε να αποσυνδέσετε όλες τις συσκευές που δεν είναι απολύτως απαραίτητες ( εξωτερικούς δίσκους, cd/dvd rom, εκτυπωτές, hubs….) και να δοκιμάσετε. Αν ξεκινήσει κανονικά έτσι, συνδέστε μία μία τη φορά και βρείτε ποια σας δημιουργεί το πρόβλημα.
6. Ο υπολογιστής κλείνει ξαφνικά
Αν ο υπολογιστής κλείνει ξαφνικά, τότε τα πιθανά ενδεχόμενα είναι δύο. Τις περισσότερες των περιπτώσεων θα είναι υπερθέρμανση του επεξεργαστή ή πτώση τάσης στην τροφοδοσία.
Αιτία : Υπερθέρμανση ή πτώση τάσης
Κάποιες γενικές συμβουλές
- Πριν δοκιμάσετε οτιδήποτε, βεβαιωθείτε ότι όλα τα καλώδια είναι σωστά συνδεδεμένα.
- Αν είναι Desktop, βγάλτε τα και ξαναβάλτε τα για σιγουριά.
- Αν το πρόβλημα μετά από μία νέα προσθήκη συσκευής, δοκιμάστε πρώτα να δείτε αν το πρόβλημα επιμένει και με την αφαίρεση αυτή της συσκευής.
- Αν κάνετε αναβάθμιση σε κάποιον driver ή εγκαταστήσατε κάποιον καινούργιο ελέγξετε αν υπάρχουν conflicts και σιγουρευτείτε ότι είναι ο σωστός.
Μία επισήμανση και μία φιλική συμβουλή
Όταν παθαίνει ζημιά ένας υπολογιστής και δεν γνωρίζουμε αρκετά ώστε να αναγνωρίσουμε την πιθανή αιτία της βλάβης είναι λογικό να πανικοβαλλόμαστε. Ειδικά αν ο υπολογιστής είναι ο μοναδικός και μας είναι απαραίτητος. Φυσικά η πιο απλή επιλογή είναι να τον πάτε σε τεχνικό και να σας πει ακριβώς τι έχει. Αν δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα ή απλώς θέλετε να λύσετε το πρόβλημα μόνοι σας ρωτόντας κάποιον πιο σχετικό στο ίντερνετ (είτε εδώ είτε σε οποιαδήποτε άλλη ιστοσελίδα / φόρουμ), καλό είναι στην πρώτη ερώτηση που θα κάνετε να δώσετε όσες περισσότερες πληροφορίες μπορείτε. Όσο περισσότερες πληροφορίες δώσετε στην πρώτη σας ανάρτηση, τόσο πιο γρήγορα θα βρείτε την σωστή απάντηση και θα γλυτώσετε αρκετές περιττές ερωτήσεις/απαντήσεις μετέπειτα. Αν δεν πρόκειται για τσατ ή για κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης, αυτό το πινγκ-πονγκ ερωτήσεων, απαντήσεων μπορεί να πάρει και μέρες. Αν δώσετε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες αμέσως, ίσως ανακαλύψετε την αιτία του προβλήματός σας από την πρώτη κιόλας απάντηση. Ποιες είναι οι απαραίτητες πληροφορίες για μία απομακρυσμένη διάγνωση/μαντεψιά;
- Τύπος υπολογιστή : Desktop, Laptop, mini-pc….
- Χαρακτηριστικά υπολογιστή : Ποιον επεξεργαστή έχετε, πόση ακριβώς μνήμη, τι τύπο δίσκους, αν η κάρτα γραφικών είναι ενσωματωμένη ή όχι, αν όχι ποια ακριβώς. Αν δεν γνωρίζετε κάτι από αυτά, μπορείτε να δώσετε ακριβές τύπο Laptop ή να τσεκάρετε από τον πίνακα ελέγχου.
- Τι λειτουργικό σύστημα έχετε : Ποιο ακριβώς λειτουργικό σύστημα έχετε, Windows (αν ναι ποια έκδοση ακριβως), Linux (αν ναι ποια διανομή ακριβώς) ή κάτι διαφορετικό. Καλό είναι να πείτε και την αρχιτεκτονική του λειτουργικού σας συστήματος (32 ή 64bit).
- Πότε ακριβως και πως εμφανίστηκε η βλάβη : ξαφνικά; μετά από επανεκκίνηση; μετά από αναβάθμιση; μετά από εγκατάσταση κάποιας εφαρμογής; μετά από διακοπή ρεύματος…
- Ποιες λύσεις έχετε δοκιμάσει ήδη : αν έχετε δοκιμάσει οποιαδήποτε μέθοδο αντιμετώπισης του προβλήματος, καλό είναι να το αναφέρετε, γιατί και θα γλυτώσετε μία περιττή απάντηση αλλά και γιατί η απόρριψη αυτής της λύσης ίσως απορρίπτει και άλλες ταυτόχρονα.
- Πόσο παλιός είναι ο υπολογιστής : Αν και δεν είναι πάντα κρίσιμο, καλό είναι να αναφέρετε και πότε αγοράσετε τον υπολογιστή ή κομμάτια αυτού. Μερικά κομμάτια hardware υπολογιστή είναι ψιλοαναλώσιμα, ενώ υπάρχουν κάποια που είναι στατιστικά εξαιρετικά απίθανο να χαλάσουν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.
- Οπτικοποίηση του προβλήματος : Λένε ότι μια εικόνα ίσως είναι χίλιες λέξεις. Πλέον η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου έχει ένα smartphone με δυνατότητα φωτογράφησης. Επίσης αρκετές πλατφόρμες σχολιασμού (πχ το Disqus που έχουμε και εμείς στην σελίδα) αλλά και φόρουμς σας δίνουν την δυνατότητα να αναβάσετε μαζί με το σχόλιο σας φωτογραφίες. Εκμεταλευθείτε το, γιατί κάτι που μπορεί που περιγράφετε εσέις κάπως, να το αντιλαμβάνεται ο άλλος διαφορετικά. Επειδή δεν είναι πάντα εύκολο να βγάλετε καθαρή φωτογραφία σε οθόνη χωρίς να γυαλίζει, προσπαθήστε να την βγάλετε λίγο πλάγια (από κάτω προς τα πάνω ιδανικά), ώστε να μην υπάρχει αντανάκλαση ή αν υπάρχει να είναι σε σημείο που δεν ενοχλεί και τόσο.